De roep naar burgerlijke ongehoorzaamheid groeit sinds het kabinet het laatste pakket met coronamaatregelen aankondigde. Vooral de coronapas voor de horeca- en cultuursector en de vroege sluitingstijden voor nachtclubs stuiten op verzet. Het gevolg: rechtszaken, demonstraties en 'vrijheidszones'. Ook gemeenten zelf vragen zich hardop af: valt dit allemaal wel te handhaven?

Of we het nu over bedrijven, gemeenten of mensen hebben: duidelijk is dat de een netjes iedere regel volgt, terwijl de andere zich er nu al helemaal niet aan houdt. En dan moeten de nieuwe maatregelen nog ingaan. Zo worden gemeenten geacht vanaf 25 september toe te zien op de nieuwste aanvullingen: dat mensen een coronapas laten zien, dat horeca maar een deel van de capaciteit mag benutten en dat de deuren overal om stipt middernacht dicht gaan.

NH Nieuws belde, mailde en appte diverse gemeenten, veiligheidsregio's en een hoogleraar sociale wetenschappen om te vragen hoe zij de handhaving de komende tijd voor zich zien. 

Amsterdam, Amstelveen, Velsen en de buitengewone opsporingsambtenaren

Zij handhaven niet: 'Geen heksenjacht'

In Amstelveen gaan ze niet bij de deur controleren of horecatenten zich wel aan de regels houden, legt burgemeester Tjapko Poppens uit. "Wij zullen als gemeente steekproeven gaan nemen; we maken er geen heksenjacht van." Maar als het echt uit de hand loopt, wordt er volgens hem wel wat gedaan. "We treden alleen bij excessen op."

Datzelfde geldt voor Amsterdam. "Als er na sluitingstijd nog honderden mensen in een café rondhangen, is er sprake van een exces", duidt burgemeester Halsema. De reden voor het mondjesmaat optreden? Het tekort aan handhavers en agenten. Eerder gaven al meerdere Amsterdamse ondernemers aan zich niet aan de sluitingstijd te gaan houden.

In Velsen speelt het gebrek aan mankracht ook een rol; ook daar is ‘beperkte capaciteit om de coronapas te handhaven’. Toch wordt wel verwacht dat ondernemers zich aan de regels houden. "We rekenen erop dat zij dit zullen doen", zegt de gemeente.

Aan dat tekort aan handhavers ligt een eerdere discussie ten grondslag, namelijk: wie zijn taak is het eigenlijk om de controleurs (de horeca) te controleren? In ieder geval niet de boa’s (buitengewoon opsporingsambtenaren), zegt voorzitter Richard Gerrits van vakbond BOA ACP. 

Boa’s kunnen zich niet goed verdedigen ‘op het moment dat het escaleert’, stelt hij. "Wij beschikken namelijk niet over de middelen die bijvoorbeeld de politie wel heeft, zoals een wapenstok. Wij gaan boa’s niet blootstellen aan gevaren."

Hilversum, Hollandse Kroon, Gooise Meren

Zij handhaven wel: 'Zoals we altijd gedaan hebben'

"Wij blijven handhaven op de coronamaatregelen, zoals wij dat altijd hebben gedaan", waarschuwt de gemeente Hollands Kroon. "En we blijven in gesprek gaan met de inwoners en de ondernemers. We informeren en waarschuwen, bij herhaling of excessen treden we handhavend op."

Hilversum en Gooise Meren melden steekproefsgewijs te zullen handhaven. "Je kunt het vergelijken met de leeftijdscontroles die wij houden in de horeca", aldus de gemeente Gooise Meren. "Deze week gaan we om tafel met de horeca om vragen die leven op te pakken en deze te bespreken."

Hoogleraar Sociale Wetenschappen

Hij vindt 'dat je alleen moet handhaven als je het goed doet'

Hoogleraar sociale wetenschappen John de Wit vindt dat de overheid tekortschiet door niet te handhaven nu het draagvlak voor de coronapas op steeds meer plekken burgerlijke ongehoorzaamheid oproept. "Als je maatregelen niet gaat handhaven, moet je jezelf afvragen of je er überhaupt wel aan moet beginnen."

 "Als je een regel invoert en je handhaaft niet, dan zeg je eigenlijk tegen de mensen die zeggen dat ze zich er niet aan houden dat ze ermee wegkomen. De mensen die van goede wil zijn, denken dan ook: waarom doe ik het dan wel?"

Lees hier ons volledige interview met hoogleraar John de Wit.

Haarlemmermeer, Haarlem en Zaanstad

Zij gaan in gesprek: 'Begrijp de worsteling'

Burgemeester Jos Wienen denkt na hoe hij de Haarlemse horeca kan helpen bij het controleren van de coronapas, "maar de verantwoordelijkheid blijft bij de ondernemers liggen", zei hij afgelopen week al tegen NH Nieuws. Handhavers zullen in ieder geval steekproefsgewijs checken of de coronapas van bezoekers inderdaad gecontroleerd worden.

In Haarlemmermeer wil burgemeester Marianne Schuurmans in gesprek met horecaondernemers die het niet zien zitten om de coronapas te gaan controleren. Vallen ze niet over te halen, dan wordt er gericht gehandhaafd. Schuurmans geeft ook aan dat als de ondernemers zelf een drempel ervaren om te gaan handhaven, de gemeente ook beveiligers beschikbaar zou kunnen stellen.

Ook in Zaanstad wil de gemeente eerst het gesprek aangaan met de uitbaters, alvorens het bonnenboekje te trekken. "We begrijpen de worsteling van ondernemers. We waren al met regelmaat in gesprek en zullen dat blijven", zegt een woordvoerder. 

Texel, Hoorn en Huizen

Zij denken niet te hoeven handhaven: Vertrouwen in horeca en klant'

"De afgelopen anderhalf jaar hebben we op Texel er alles aan gedaan om het aantal besmettingen zo laag mogelijk te houden. Daar hebben onze ondernemers een hele grote rol in gehad. Daar ben ik ook heel trots op", laat burgemeester Michiel Uitdehaag weten. "Ook in deze nieuwe situatie heb ik er vertrouwen in dat we samen tot een werkbare en praktische oplossing komen. Hoe dat er precies uit gaat zien, zal nog moeten uitwijzen."

Huizen stelt voorop dat de verantwoordelijkheid voor de controle op het coronatoegangsbewijs bij de ondernemer ligt. De gemeente vertrouwt daarvoor op een goede samenwerking en hoopt 'dat strenge handhaving niet nodig zal zijn'.

"Wij pakken dat graag weer gezamenlijk en in goed overleg met de horeca op", schetst het Westfriese Hoorn. "Onze insteek is net als eerder: we lopen niet continu met ons bonnenboekje rond, maar zetten ons vooral in om ondernemers te helpen om de coronaregels toe te passen."

Veiligheidsregio's

Zij pleiten voor het opengooien van het nachtleven

Het Veiligheidsberaad, het overleg van Nederlandse burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio, bepleit de horeca en het nachtleven weer compleet te openen. Dat zegt de Zaanse burgemeester Jan Hamming, die ook voorzitter is van de veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland. "Nu het coronatoegangsbewijs verplicht is, is er geen reden meer om nog striktere sluitingstijden te hanteren, dat is het standpunt van het Veiligheidsberaad."

Dat betekent, volgens Hamming, wel dat horeca, maar ook andere ondernemers, moeten controleren op het toegangsbewijs. "Niet om het de ondernemers moeilijker te maken, wel om onze samenleving gezond weer verder te kunnen openen."

De veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek benadrukt in een statement daarnaast dat de verantwoording in de tussentijd voornamelijk bij de horeca zelf komt te liggen. "Wel zal worden ingegrepen als dat echt nodig is, net als bij de naleving op de drank- en horecawet. Handhaving zal vooral gericht zijn op excessen."

De voorzitter van de veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek heeft, ook namens andere burgemeesters, bij de minister gepleit voor extra financiële steun voor de ondernemers bij het uitvoeren van dit toezicht. De minister heeft toegezegd met een uitwerking te komen.

Geluidsoverlast, geschreeuw en drankgebruik: opnieuw is er een samenscholingsverbod voor de Rondeelstraat in de Kersenboogerd van kracht. Evenals vorig jaar zorgde een groep van zo'n twintig jongeren voor overlast. Volgens huisbaas Jan, voelen buren zich niet veilig om 's avonds de straat op te gaan. 

"Het begint meestal einde middag en gaat in de weekenden weleens door tot 4 uur 's morgens. Drankgebruik, lachgas ballonnen en luid geschreeuw", vat Jan samen. Een andere buurman op de Rondeelstraat, die anoniem wil blijven, beaamt dat. "Vaak genoeg als ik 's morgens naar mijn werk ga dan staat de groep er." 

Half oktober vorig jaar werd er ook al een samenscholingsverbod ingesteld en schreef de Hoornse politiek een brandbrief waar zij hun zorgen in uitten. Jan :"Vorig jaar werd er meer gehandhaafd, maar ik zie ze nu niet. Als ik er naar vraag is het excuus dat er geen tijd is door corona. Het was de laatste tijd zo verschrikkelijk erg. Met het verbod is het beter, maar er zijn nog steeds samenkomsten."

Verbod 

Het vorige samenscholingsverbod liep half januari af, vlak voor de instelling van de avondklok. Op dat moment was het rustig. "Vorig jaar is het verbod is geëvalueerd. Maar toen niet verlengd. [...] Uit de evaluatie met team handhaving en politie is gebleken dat het samenscholingsverbod lijkt te hebben geholpen. Er is nauwelijks meer overlast gemeld. Dit mogelijk in combinatie met het seizoensweer", laat de gemeente Hoorn weten. 

Naast het nieuwe verbod dat afgelopen week is in gegaan, worden er door Team Handhaving en de politie extra controles gehouden, spreekt jongerenwerk de hanggroep geregeld aan en is het cameratoezicht verbeterd. Ook bankjes zijn weggehaald en zijn zitplekken onaantrekkelijk gemaakt. Daarnaast is er een inloopspreekuur gehouden voor bewoners waarbij zij in gesprek konden met handhaving en politie. 

Herindeling

"We zien nog te weinig resultaat ondanks alle ingrepen die gedaan zijn", concludeert Roger Tonnaer, fractievoorzitter van Fractie Tonnaer. Hij benadrukt dat de overlast zich concentreert op het centrumgebied van Kersenbooged. "Het is een prachtige wijk waar 22 duizend mensen wonen, maar vooral rondom het stationsgebied is het overlastprobleem deel van de wijk geworden."

Fractie Tonnaer maakte zich eerder hard voor de komst van meer cameratoezicht bij het winkelcentrum. "Dat is gebeurd en dat vinden we heel goed. Maar of het nou écht effect heeft gehad, is de vraag." De oplossing zit hem volgens Tonnaer in herindeling van de wijk. "Her en der herschikking van woningbouw, woningen toevoegen en op die manier zorgen dat er ook een andere groep van bewoners in dat centrumgebied komt te wonen."

Er zijn ook bewoners die graag samen met de jongeren tot een oplossing willen komen. Buurtbewoner Jimmy denk dat het heel anders kan: "Als ze het netjes houden dan kan misschien de hele buurt meedoen." Dan zouden ze gezamenlijk kunnen dansen en praatjes kunnen houden, aldus Jimmy. 

Het Rijk heeft vandaag de Miljoenennota gepresenteerd. Het komende jaar worden er enkele forse investeringen gedaan, ook al heeft een demissionair kabinet normaal gesproken minder ruimte om nieuwe plannen te maken. Zo wordt er extra geld uitgetrokken voor veiligheid, voor het klimaat en om de problemen op de woningmarkt op te lossen.

Dat de overheid extra investeert in veiligheid, is een vervulling van de wens van negen Noord-Hollandse burgemeesters. Samen met andere burgemeesters in Nederland hebben ze in een manifest om extra geld gevraagd om ondermijnende criminaliteit aan te pakken.

Denk daarbij aan bijvoorbeeld drugshandel. Of denk aan bedrijven die worden verleid om tegen hoge vergoedingen met criminelen in zee te gaan. De burgemeester van Castricum vreest dat bijvoorbeeld de horeca daar gevoelig voor kan zijn, nu de coronasteunmaatregelen worden stopgezet.

Hoewel de burgemeesters op meer hadden gehoopt, is de investering een stap in de goede richting. De regering geeft komend jaar 524 miljoen euro extra uit om die ondermijnende criminaliteit te bestrijden.

Zo komen er extra drugscontroles op bijvoorbeeld Schiphol. Ook wil de overheid met het geld criminelen beter kunnen opsporen en vervolgen, meer boa's inzetten in kwetsbare buurten en voorkomen dat jongeren met criminaliteit te maken krijgen en meer inzetten op de handhaving op verboden drugs.

Klimaat

In de Miljoennenota is ook extra geld gereserveerd om de klimaatdoelen te kunnen halen en de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Het demissionaire kabinet wil grote bedrijven, denk aan Tata Steel bij IJmuiden, meer gaan verplichten om maatregelen te nemen om energie te besparen. Ook willen ze gemeenten en omgevingsdiensten meer helpen bij controles of deze bedrijven zich ook echt aan deze besparingsplichten houden.

Ook gaat er meer geld naar duurzame energie. Met 1,3 miljard euro wil het demissionaire kabinet ervoor zorgen dat we thuis overstappen op schonere vormen van energie, bijvoorbeeld elektriciteit in plaats van gas.

Elektriciteitsnet

Er wordt daarbij ook verder gekeken dan alleen elektriciteit. In de plannen staat ook een investering van 750 miljoen gepland, die is bedoeld om bestaande gasleidingen om te bouwen zodat er waterstof in getransporteerd kan worden. Daarvoor moet uiteindelijk een landelijk dekkend netwerk voor komen, zodat de industrie makkelijker over kan op waterstof. Ook Tata Steel maakte vorige week bekend dat het bedrijf zich wil richten op de productie van staal met behulp van waterstof. 

De maatregel moet bovendien de druk op het elektriciteitsnet verlichten. Vorige week nog meldde netbeheerder Liander dat op een groot aantal plekken in Noord-Holland het elektriciteitsnet op slot gaat, omdat het de toenemende vraag aan stroom niet meer aan kan. De komende tijd kunnen daardoor geen grotere bedrijven meer aangesloten worden op het stroomnet. De provincie riep daarom het Rijk op om ook in andere energievormen te investeren, waaronder dus waterstof.

Wonen

Verder wil het demissionaire kabinet ook de problemen op de woningmarkt aanpakken. In Amsterdam wordt op veel plekken al 10.000 euro per vierkante meter betaald en onlangs bleek dat de woningprijzen de afgelopen jaren nergens zo hard stegen als in Zaanstad.

En dus gaat er de komende tien jaar jaarlijks 100 miljoen besteed worden aan de bouw van extra woningen. Ook een subsidieregeling om de bouw van woningen voor kwetsbare mensen, zoals dak- en thuislozen, statushouders en studenten, te stimuleren, wordt verlengd tot 2025.

Bekijk hier het gesprek tussen Aart van Eldik en politiek verslaggever Maarten Edelenbosch over Prinsjesdag:

Hoewel Lil Kleine en zijn verloofde Jaimie Vaes na een incident op Ibiza in mei afstand van elkaar hebben genomen, gaan ze nog wel trouwen. Hun huwelijk is uitgesteld ’vanwege corona’, vertelde de rapper dinsdag op radiozender 100% NL.

Voor het eerst in weken stijgt het aantal mensen dat zich in een week tijd heeft laten vaccineren tegen het coronavirus. Vorige week kregen bijna 150.000 mensen een prik, tegen bijna 127.000 in de week ervoor. Dat geven de wekelijkse vaccinatiecijfers die het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) aan.

De meeste mensen die het coronavirus oplopen, zijn niet gevaccineerd tegen het virus. Dat komt naar voren uit de cijfers die het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dinsdag naar buiten bracht.

Wethouder Victor Everhardt (Financiën) hoopt dat er op een later moment door het kabinet meer geld wordt uitgetrokken voor gemeentes. Volgens hem is dat nodig voor "het herstel en de maatschappelijke opgaven".

Dat laat Everhardt weten naar aanleiding van de vandaag gepresenteerde begroting van demissionair minister Wopke Hoekstra in Den Haag. Daarin wordt onder meer zeven miljard euro uitgetrokken voor het klimaatbeleid. 

Noodzakelijke investeringen

"Het is goed dat het demissionaire kabinet grote noodzakelijke investeringen doet, onder meer in de woningbouw, in het inlopen van de onderwijsachterstanden die in de coronapandemie zijn ontstaan, in de hulp aan mensen met schulden, en in verduurzaming zoals waterstof", stelt de wethouder. 

Hij zegt tegelijkertijd dat de financiële positie van gemeenten de afgelopen tien jaar sterk achteruit is gegaan. Volgens hem is het noodzakelijk dat het geld dat het kabinet eerder uittrok voor bijvoorbeeld de jeugdzorg elk jaar blijft komen.

Toekomstbestendige koers

"Zodat we alle bewoners die dat nodig hebben kunnen helpen en een sociale, duurzame en toekomstbestendige koers kunnen blijven voeren", schrijft Everhardt. "Daarom kijk ik uit naar een daadkrachtig nieuw kabinet."

Everhardt presenteert aanstaande donderdagochtend overigens zelf de begroting van de gemeente. Dan wordt dus duidelijk waar het stadsbestuur volgend jaar zelf meer en minder geld aan wil uitgeven. 

De verkoper van Apple-producten Amac is in het afgelopen boekjaar verder gegroeid, ook al waren de winkels een tijd dicht vanwege de coronamaatregelen.

Het aantal nieuwe coronagevallen is afgelopen week flink gedaald, net als het aantal ziekenhuisopnames. Ook het reproductiegetal ging fors omlaag, wat erop wijst dat het virus steeds meer moeite heeft om nieuwe mensen te besmetten. Het aantal gemelde sterfgevallen door corona steeg wel.

Vanwege een tijdelijke coronamaatregel mocht voormalig tv-presentator Frank Masmeijer het gevangenisleven van België negen maanden lang verruilen voor vrijheid in Volendam. Maar dat houdt niet in dat de zestigjarige quizmaster onder zijn straf uitkomt. Een woordvoerder van het parket van Oost-Vlaanderen bevestigt dat de ’strafonderbreking’ niet betekent dat de celstraf is verminderd.

De marathon van Amsterdam gaat dit jaar door. De organisatie laat weten dat ze samen met de gemeente Amsterdam de laatste details aan het regelen zijn. 

Zo wordt het start- en finishgebied georganiseerd als een doorloopactiviteit. Hierdoor is een coronatoegangsbewijs niet nodig om deel te nemen aan de marathon. Wel is een toegangsbewijs nodig voor de tribunes van het Olympisch Stadion wanneer je als toeschouwer aanwezig wil zijn.

Vanaf 25 september wordt de 1,5 meter maatregel losgelaten in Nederland waardoor de wedstrijd door kan gaan. Race director René Wit: "Na de afgelaste editie van vorig jaar en de onzekerheid van de afgelopen maanden zijn wij dolgelukkig dat we naar verwachting weer met vele hardlopers samen kunnen komen in onze prachtige hoofdstad."

De marathon van Amsterdam wordt gehouden op zondag 17 oktober.

Het aantal mensen met een coronabesmetting in de Nederlandse ziekenhuizen is de afgelopen 24 uur weer iets toegenomen. Er liggen dinsdag in totaal 578 patiënten in het ziekenhuis met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat zijn er 13 meer dan maandag, is te lezen in de meest recente cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Ook dit jaar wordt Prinsjesdag vanwege de coronaregels geen uitbundige dag. Maar de vrolijke hoofddeksels fleuren de boel een flink op. Wie draagt wat? Een overzicht van de hoedjesshow in Den Haag.

Met de troonrede, het koffertje, de jurk van koningin Máxima en de militaire erewacht is er op Prinsjesdag veel te zien en horen. Toch is de derde dinsdag van september ook dit jaar vanwege de coronamaatregelen soberder dan in normale tijden. Volg hieronder live het verslag vanuit de Hofstad.

Sportkantines zijn vanaf zaterdag zonder coronatoegangsbewijs toegankelijk als bezoekers alleen naar binnen gaan om eten en drinken af te halen aan de bar.

Een tweede prik met het coronavaccin van Janssen verhoogt de mate van bescherming volgens de fabrikant aanzienlijk. Een enkele prik biedt volgens eerder onderzoek 67 procent bescherming tegen „matige tot ernstige” vormen van Covid-19.

Inwoners van de Admiralengracht in De Baarsjes ergeren zich al langer aan al het zwerfvuil op straat en doen dit jaar voor het eerst mee aan de wedstrijd De Schoonste Straat. De gemeente daagt wijkbewoners uit om hun straat in De Baarsjes het schoonst te krijgen van de buurt. 

Tientallen inwoners helpen mee met het zwerfafval op te ruimen, waaronder Derya Tasceken: "Ik erger mij enorm aan alle blikjes, flesjes, plastic troep. We hebben tijdens de coronacrisis de buurt herontdekt en zitten vaak met z'n allen buiten. Op een gegeven moment dacht ik: 'We ruimen het zelf op'."

Wedstrijd

Na eerder succes in Bos en Lommer waar meerdere straten streden om de schoonste te worden, zag de gemeente dat het een succesformule is om buurtbewoners via een wedstrijd uit te dagen. Carolien de Heer is stadsdeelbestuurder in West: "Wat je ziet in Bos en Lommer is dat met de wedstrijd van De Schoonste Straat het echt helpt en dat gun ik De Baarsjes ook."

Taak van de gemeente

Maar is het schoonhouden van de straat niet een taak van de gemeente? De Heer ontkent dat allerminst. "Wij moeten de basis op orde hebben. Dat is niet altijd overal zo. Dat kan en moet beter. Maar het helpt als de burgers helpen. En met deze wedstrijd helpt het ook dat als mensen zien dat straatgenoten opruimen, dat anderen ook zelf hun straat wat netter houden."

Een toevallige passant is nieuwsgierig naar de vuilnisprikkende buurtbewoners: "Ik zag de dames en heren de troepjes opruimen en heb mij gelijk aangemeld. Ik help graag mee aan een schone buurt."

Op 30 november wordt de winnend straat bekendgemaakt. De winnaar in De Baarsjes krijgt van de gemeente 1.750 euro dat geïnvesteerd kan worden in het nóg mooier maken van de straat of buurt. De Heer: "Maar het mag ook een buurtbarbecue zijn!"

De coronatoegangspas voor het theater, die er vanaf zaterdag voor zorgt dat de zalen weer vol mogen, leidt tot bittere verwijten tussen belanghebbenden. Vooral op sociale media vliegen voor- en tegenstanders elkaar in de haren. Tegenstander filmregisseur Dick Maas noemt acteur Diederik Ebbinge (’haal een testje en ga kijken!’) een collaborateur. Cabaretier Hans Teeuwen zegt ’er niet mee te kunnen leven’. Collega Guido Weijers vergelijkt de QR-code met een enkelband voor gedetineerden.

Met de troonrede, het koffertje, de jurk van koningin Máxima en de militaire erewacht is er op Prinsjesdag veel te zien en horen. Toch is de derde dinsdag van september ook dit jaar vanwege de coronamaatregelen soberder dan in normale tijden. Volg hieronder live het verslag vanuit de Hofstad.

Wie eenmaal een QR-code heeft aangemaakt in de CoronaCheck-app, raakt die niet meer kwijt. Intrekken is technisch niet mogelijk, laat GGD GHOR desgevraagd weten. Ook niet met codes die zijn aangemaakt met behulp van valse vaccinatiebewijzen.

Deelnemers aan het NH Nieuws-panel Prinsjesdagonderzoek zijn aanzienlijk positiever over de Nederlandse economie dan vorig jaar. Dat blijkt uit een enquête waaraan 1.574 leden meededen. Toch zijn er aan de andere kant wel zorgen dat de deelnemers daar zelf weinig van merken in hun eigen portemonnee. 

Vorig jaar was er veel onrust vanwege de coronapandemie, en vond maar elf procent dat Nederland er economisch goed voor stond. Nu is dat 37 procent. Iets meer dan een derde (35 procent) geeft nog een voldoende, terwijl een kwart vindt dat het niet goed gaat. 

Stijgende prijzen

Maar hoe goed het ook met de economie gaat, individueel zeggen veel panelleden dat niet terug te zien in hun portemonnee. 36 procent verwacht er op achteruit te gaan, en bijna de helft (46 procent) denkt dat er niets voor ze verandert. Vooral het feit dat het loon niet evenredig stijgt met de stijgende prijzen van bijvoorbeeld boodschappen, benzine en de energierekening baren de deelnemers zorgen. Elf procent verwacht het komende jaar wel meer te besteden te hebben. 

Vanmiddag wordt de begroting gepresenteerd op deze Prinsjesdag. Eerder lekte al uit dat het demissionair kabinet met flinke investeringen komt: zo wordt er ruim zes miljard uitgetrokken om de CO2-uitstoot terug te dringen, iets waartoe de rechter de Nederlandse staat heeft gedwongen. Ook moet met 400 miljoen euro de georganiseerde misdaad worden terug gedrongen. En ook de woningbouw heeft bijzondere aandacht. 

Meer geld naar zorg

Ook aan de leden van het NH Nieuws-panel hebben we voorgelegd waarin volgens hen geïnvesteerd moet worden. Net als vorig jaar scoort de zorg het hoogst (61 procent). Ook de oproep van zorginstanties om meer geld uit te trekken waardoor meer personeel aangetrokken kan worden geniet enorme steun. 78 procent steunt dit in hoge tot zeer hoge mate.

Verder valt op dat ook woningbouw als enorm hangijzer wordt gezien. De grootste groep vindt dat er een woonverplichting moet worden ingevoerd om vastgoedbeleggingen tegen te gaan. Maar ook vinden veel leden dat er meer sociale huurwoningen gebouwd moeten worden en dan specifiek voor jongeren.

Klimaat belangrijk, geen boeren uitkopen

Ook het verbeteren van het klimaat vinden de deelnemers belangrijk. Maar mogelijke plannen van het demissionair kabinet om de stikstofuitstoot terug te dringen door boeren uit te kopen of soms zelfs te onteigenen krijgt weinig steun. Bijna een kwart (22 procent) vindt het een goed idee en 19 procent in redelijke mate. Maar een ruime meerderheid van 59 procent wil daar niets van weten. 

Minder vluchten Schiphol

Zelf zien de panelleden liever dat boeren worden geholpen om duurzamer te gaan werken. Ook het invoeren van hogere CO2-belasting voor industrie wordt gezien als een goede manier om wat aan het klimaat te doen, net als het toestaan van minder vluchten op Schiphol. 

Lees hier de resultaten van het Prinsjesdagonderzoek nog eens rustig terug. 

Bezoekers van diensten van de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) en de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) zullen vanaf zaterdag, wanneer de nieuwe coronaregels gaan gelden, geen coronatoegangsbewijs hoeven te laten zien. Volgens de protestanten omdat dit „niet past bij kerkelijke bijeenkomsten” en volgens de katholieken „omdat dit niet past bij het karakter van de Kerk”, aldus beide kerkgemeenschappen dinsdag in verklaringen.

Eens per jaar wordt hij in de boenwas gezet, afgestoft en netjes neergezet: de troon. Normaal in de Ridderzaal, dit keer vanwege corona opnieuw in de Grote Kerk. De vorstenzetel heeft een Limburgs tintje: het was de Roermonds architect Pierre Cuypers die hem in 1904 ontwierp.

Ook dit jaar wordt Prinsjesdag vanwege de coronaregels geen uitbundige dag. De gebruikelijke rijtoer van de koning door Den Haag gaat weer niet door en het koninklijk gezelschap gaat met de auto naar de Grote Kerk. Ook is dit jaar weer minder militair ceremonieel bij de kerk en gaat de afsluitende balkonscène bij Paleis Noordeinde niet door. De gemeente heeft mensen opgeroepen niet naar Den Haag te komen. Je kunt de ceremonie op televisie volgen, maar je kunt natuurlijk ook alles lezen via onze liveblog.

Ook dit jaar wordt Prinsjesdag vanwege de coronaregels geen uitbundige dag. De gebruikelijke rijtoer van de koning door Den Haag gaat weer niet door en het koninklijk gezelschap gaat met de auto naar de Grote Kerk. Ook is dit jaar weer minder militair ceremonieel bij de kerk en gaat de afsluitende balkonscène bij Paleis Noordeinde niet door. De gemeente heeft mensen opgeroepen niet naar Den Haag te komen. Je kunt de ceremonie op televisie volgen, maar je kunt natuurlijk ook alles lezen via onze liveblog.

Nederland laat na de berg van de vierde golf nu ook de coronahoogvlakte voorlopig achter zich. Ongeveer een maand lang verschoof het aantal positieve tests nauwelijks, maar sinds anderhalve week zijn de cijfers duidelijk aan het dalen, en daardoor komt het weekcijfer van dinsdag ook aanzienlijk lager uit dan een week geleden.

Burgemeester Toon Mans van Castricum houdt 'zijn hart vast' nu de coronasteun voor verschillende branches wordt stopgezet. Hij vreest dat onder meer horecaondernemers daardoor extra gevoelig kunnen zijn om extra geld te verdienen door met criminelen in zee te gaan.

"We houden ons hart een beetje vast voor dit soort branches", zegt de burgemeester tegen NH Nieuws. "Er zijn natuurlijk ook veel goede ondernemers, maar de verleiding is soms groot." 

Mans heeft het dan over 'ondermijning', een term waarmee wordt bedoeld dat legale bedrijven door intimidatie of omkoping de dupe worden van criminaliteit. Bijvoorbeeld door het verhuren van panden aan criminelen of het wonen tussen drugslabs met explosiegevaar. Onlangs nog werd door een enorme 'chemische stank' een gevaarlijk drugslab in Alkmaar ontdekt. Die was gevestigd op een bedrijventerrein, midden tussen doodgewone autobedrijven.

Signalen

Horecabond Koninklijke Horeca Nederland erkent het probleem dat ondernemers mogelijk kwetsbaar voor criminelen. "Er zijn nog steeds signalen zijn dat horecaondernemers die door de coronacrisis in zwaar weer terecht zijn gekomen, benaderd worden door criminele investeerders", zegt een woordvoerder. Duidelijke cijfers over het probleem zijn er echter volgens de bond niet 'door de aard van het probleem'.

De horecabond is al eerder met de overheid een campagne begonnen om ondernemers voor de gevaren te waarschuwen. "De boodschap is helder: red je bedrijf niet uit de coronacrisis door in te gaan op fout en snel geld."

De gemeente Castricum onderzoekt of ze ook bij projectontwikkelingsvergunningen kunnen onderzoeken op criminele activiteiten. Nu gebeurt dat alleen nog bij horecaondernemers (onder de Bibob-wet).

Gouden roltrap

Deze week verstuurden onder andere negen Noord-Hollandse burgemeesters een manifest naar Den Haag met de oproep om meer geld vrij te maken om deze ondermijnende criminaliteit te bestrijden. Deze 'noodkreet' moest er juist nu komen, nu de onderhandelingen voor een nieuw kabinet nog in volle gang zijn, vinden de burgemeesters.

Het manifest pleit voor een aanpak op vier punten: investeren in de hele strafrechtketen, softdrugs legaliseren, de samenleving mobiliseren en de 'gouden roltrap' afbreken. Oftewel: het perspectief op 'het grote geld' wegnemen. Want als jongeren al op jonge leeftijd in aanraking komen met criminaliteit, kunnen die volgens het manifest na een paar 'treden' al niet meer terug.

Extra geld uit de staatkas

Vandaag, op Prinsjesdag, zal waarschijnlijk bekend worden gemaakt dat er 400 miljoen extra uit de staatskas wordt getrokken voor de bestrijding van georganiseerde criminaliteit. Een deel van dat geld zou bestemd zijn voor de aanpak van de ondermijnende criminaliteit.

De noodzaak die Mans ziet voor de bestrijding van ondermijnende criminaliteit mag duidelijk zijn: "We willen niet steeds geconfronteerd worden met moorden, zoals die op Peter R. de Vries of Derk Wiersum", aldus de burgemeester.

Honderden mensen zijn dinsdag in Melbourne de straat op gegaan, nadat de autoriteiten alle bouwplaatsen in de Australische stad voor twee weken hadden gesloten. De veelvuldige verplaatsing van bouwvakkers zou volgens het stadsbestuur het coronavirus te veel verspreiden. Melbourne is, net als Sydney, al enige tijd in lockdown. Maar de regels worden onvoldoende nageleefd.

Nederland laat na de berg van de vierde golf nu ook de coronahoogvlakte voorlopig achter zich.

Tennisser Stefanos Tsitsipas laat zich nog dit jaar vaccineren tegen het coronavirus. De nummer 3 van de wereld uitte eerder zijn twijfel over het nut van vaccineren. Hij wilde zich pas laten prikken als het een verplichting werd voor deelname aan toernooien. Daar komt hij nu op terug.

Luchtvaartmaatschappij KLM is blij dat de Verenigde Staten de grenzen per 1 november weer opent voor gevaccineerde Europese reizigers. De grens zit al dicht sinds half maart vorig jaar, toen de coronacrisis volop uitbrak.

De camelkleurige loper is uitgerold. De troon voor koning Willem-Alexander en de stoel voor koningin Máxima zijn opgepoetst. In de afgelopen dagen zijn er 10.000 fleurige en geurige bloemen gestoken. Den Haag is klaar voor Prinsjesdag, wederom door de coronacrisis in een sombere uitvoering.

Het leek vanmiddag een harddraverijdag zoals vanouds op de Medemblikker Nieuwstraat. De "dag der dagen", zoals de lokale feestdag wordt genoemd, mocht doorgaan met ontheffingen van de burgemeester. Rondom de drafbaan was plek voor 6.000 bezoekers. "Ik had voor de zekerheid vrije dagen opgenomen. En als het nu tóch kan, dan ben je daar heel blij mee", zegt een tevreden bezoeker. 

De draverij is het jaarlijkse feestfestijn in Medemblik. Veel inwoners geven er een vrije dag voor op en de basisscholen zijn vandaag gesloten. Het wordt gezien als een reünie en trekt duizenden bezoekers, zelfs van ver buiten Medemblik. "Ik woonde tien jaar in Spanje. We kwamen ieder jaar speciaal voor de draverij weer terug", aldus een bezoeker. 

Op het eerste gezicht lijkt het vandaag een draverij als vanouds. De Nieuwstraat - de winkelstraat waar jaarlijks de draverij plaatsvindt - is vandaag een zogenoemde bubbel. Wie het terrein op wil, moet een coronatoegangsbewijs laten zien.

Versoepelingen

De versoepelingen die gepland staan voor aanstaande zaterdag gelden deels al voor het evenement. Er is hier geen sprake van een vaste zitplaats of een limiet van 750 bezoekers. Daar gaf burgemeester Frank Streng vorige week een ontheffing voor. "We zijn ongelooflijk blij dat het door kan gaan", zegt Streng vandaag. "De spreiding die we voor ogen hadden, daar wordt goed rekening mee gehouden, daar is ook toezicht op."

Hans Nipshagen vertelt namens de draverijvereniging dat zijn club daar in de aanloop naar het evenement toe rekening mee hield. De toegangskaartjes waren vooraf verkrijgbaar. "We waren wel bang voor lange rijen bij de kassa. Dat wilden we niet, want dat is buiten de baan, maar dat gaat soepel." Gedurende de middag lijkt er een goede doorstroom te zijn bij de in- en uitgangen.

Tekst gaat door onder de foto.

"Het gaat prima", zeggen ook de bezoekers vanmiddag. "Over de regels kun je een beetje twisten, maar ik snap dat het moet." Iemand anders vult aan: "Eigenlijk is alles net zoals normaal, ik merk niet echt een verschil."

In sommige stadsdelen in Amsterdam blijft het aantal mensen dat zich laat vaccineren tegen corona achter op andere stadsdelen. Om het vaccineren voor iedereen mogelijk te maken, zijn er nu naast de vier vaste priklocaties, mobiele prikteams die in de wijken staan. Hiernaast wordt voorlichting gegeven aan mensen die nog vragen hebben over vaccineren of bijvoorbeeld bang zijn. In het AT5-programma Amsterdam Informeert gaan we langs bij een mobiele priklocatie in Nieuw-West en spreken daar buurtmoeder Ilhame Grinate.

Ilhame Grinate is buurtmoeder bij MoedersKracht en luistert naar de zorgen van buurtbewoners over het coronavaccin. Zij gaat met hun in gesprek, in hun eigen taal. ''Wat ik hoor in de buurt over vaccineren is dat mensen bang zijn omdat ze niet weten wat ze in hun lichaam krijgen'', vertelt Grinate. ''Er heerst veel angst omtrent het vaccin.'' Als de buurtmoeder de angst weg heeft kunnen nemen, kunnen de buurtbewoners bij een priklocatie in de buurt makkelijk terecht voor een prik.

De vaccinatiegraad onder jongeren is in Amsterdam negen procent lager dan het landelijk percentage. Grinate ziet dit terug in Nieuw-West. En daarbij valt haar het volgende op: ''Ik merk dat jongeren ook hun ouders tegenhouden om zich te laten vaccineren.'' Tegen deze jongeren wil Grinate zeggen: ''Laat je vaccineren en laat vooral je ouders zich vaccineren. Het zal meer kwaad doen als ze niet gevaccineerd zijn dan dat ze wel gevaccineerd zijn.''

Ook verpleegkundige Aicha Karimi van de GGD komt aan het woord en roept Amsterdammers op om zich te laten vaccineren. ''Jongeren denken vaak: Ik word toch niet zo ziek van corona dus waarom zou ik me laten vaccineren?'' Maar je doet het niet alleen voor jezelf legt Karimi uit. ''Je beschermt ook anderen die zich niet kunnen laten vaccineren. Ook zorg je daarmee dat we snel weer veel meer kunnen.'' 

Mobiele prikteams

Om het vaccineren laagdrempeliger te maken en zoveel mogelijk Amsterdammers te bereiken zet de gemeente mobiele prikteams in die op verschillende plekken in de stad staan. Hier kunnen mensen zonder afspraak binnenlopen voor een 1e of 2e prik. Ook kunnen Amsterdammers hier terecht met vragen over het vaccin. Wil je weten waar de mobiele prikteams de komende weken staan in de stad, klik dan hier.

Wie vanaf 25 september op een terras zit en naar het toilet moet, zal dan een QR-code moeten laten zien om te bewijzen dat hij of zij gevaccineerd, getest of van corona hersteld is.

Dat heeft minister Hugo de Jonge laten weten. De coronapas zou in eerste instantie voor de hele horeca gelden, maar er werd op verzoek van een meerderheid een uitzondering gemaakt voor het terras. Nu blijkt dat er dan dus geen uitzondering gemaakt wordt als een terrasganger dan even naar binnen gaat voor bijvoorbeeld een toiletbezoek.

De Jonge zegt in een interview met het AD dat een dixie in de buitenlucht wel een alternatief kan zijn voor mensen die geen coronapas hebben of willen laten zien. "Maar anders is inderdaad de consequentie dat als je naar binnen gaat je hem alsnog moet laten zien. Dat hoort er nu eenmaal bij."

Ondernemers moeten straks controleren of bezoekers een coronapas hebben. Handhavers zullen dan weer controleren of ondernemers dat doen. Hoe streng dat zal gebeuren is nog de vraag. Burgemeester Halsema zei dat er alleen op excessen gehandhaafd wordt. Slechts een op de tien bezoekers controleren op het hebben van een coronapas vindt ze geen exces.