Wat gaat er komend jaar gebeuren in de stad? Deze hele week spreken we met Amsterdammers over hun toekomstplannen voor 2025. Vandaag: havenmeester Milembe Mateyo. Zij kan niet wachten op de terugkeer van Sail in de stad. Na tien jaar afwezigheid wordt het evenement van 20 tot en met 24 augustus weer in de Amsterdamse wateren gehouden. 

De aanstaande terugkeer van het evenement doet veel met havenmeester Milembe Mateyo. Ze kan niet wachten tot Sail gaat beginnen. "Het aftellen gaat met heel veel plezier", vertelt ze. "Dat we hier straks die fantastische parade van 25 tallships mogen verwelkomen en voor alle Amsterdammers te zien zullen zijn."

Terugkeer na tien jaar

Dat is even geleden, want normaal gesproken keert het evenement iedere vijf jaar terug naar de stad. De laatste editie vond plaats in 2015, want vijf jaar later ging het niet door vanwege de coronapandemie. Hoewel Mateyo al eerder in andere functies bij het evenement betrokken was, zal ze nu voor het eerst als havenmeester Sail beleven. "Het is alert genieten, dus ik zal alert zijn mocht er toch iets mis zijn dat we kunnen ingrijpen, maar ik ga vooral ontzettend genieten."

Logistieke operatie

Sail betekent grote drukte in de Amsterdamse wateren. Er komen ontelbaar veel schepen en bootjes naar de IJhaven en ook duizenden mensen op de kades die naar de tallships gaan kijken. "Een havenmeester is uiteindelijk verantwoordelijk voor de veiligheid", legt Mateyo uit. "We zorgen dat de schepen niet tegen elkaar aanvaren, we zorgen dat de binnenvaart veilig door de bootjesmassa heen kan varen en we zorgen ook dat de haven aan de westkant van Amsterdam openblijft, alleen tijdens de Sail-in zal die gestremd zijn."

Connectie met zee

De aankomende Sail heeft hetzelfde thema als bij de afgeblazen editie van 2020. Het thema is "United by Waves" en de verwachting is dat er, net als in 2015, meer dan twee miljoen bezoekers op af zullen komen. Het levert ook op dat de connectie tussen Amsterdam en de zee belicht wordt, denkt Mateyo. "Het mooie door al die tallships is, dat je als Amsterdammer weer gaat ervaren dat wij een connectie met zee hebben. Iedereen die de schepen ziet, snapt dat die niet door het Amsterdam-Rijnkanaal of via het Noordhollandsch Kanaal komen. Die moeten door het Noordzeekanaal, door de sluizen van zee komen."

Haarlem wordt weer een echte filmstad. Het aantal bioscoopstoelen groeit sinds enkele jaren explosief, zowel in de wereld van arthouse als blockbusters. Is het verzadigingspunt al bereikt? Nee, denkt de Schuur. Het filmhuis breidt dit jaar uit om nieuwe, noodzakelijke inkomsten te verwerven.

Alweer wordt het aantal filmzalen in Haarlem uitgebreid. Twee ruimtes met in totaal 120 stoelen komen erbij. Het gaat om uitbreiding van de Schuur, waar de Haarlemse gemeenteraad eind vorig jaar groen licht voor gaf. Later dit jaar starten de werkzaamheden. Naar verwachting worden de zalen begin 2027 in gebruik genomen.

Trend in de filmwereld

De uitbreiding van de Schuur is de bevestiging van een trend die drie jaar terug is ingezet: het aantal bioscoopstoelen in Haarlem stijgt explosief. Waren Pathé en de Schuur tot 2022 nog de enige filmtheaters van de stad, tegenwoordig is het aantal bioscopen verdubbeld. De FilmKoepel en Kinepolis zijn er sindsdien bijgekomen. En de Schuur staat nu dus op het punt van uitbreiden.

Raakt de markt niet verzadigd? "Nee", zegt Sunniva Matla van de Schuur. "Meer zalen leidt tot meer publiek. Dat is een filmwet en ook wat lokaal onderzoek uitwijst. Doordat je meer ruimte hebt, kun je slimmer programmeren. Je kunt extra titels draaien, wat nieuw publiek aantrekt. Bovendien kun je publiekstrekkers vaker laten draaien."

Tekst gaat verder onder de foto.

Teruglopende bezoekcijfers voor de Schuur na corona

Voor de Schuur is de uitbreiding een manier om groei te forceren. Dat is noodzakelijk omdat de bezoekcijfers de afgelopen jaren zijn teruggelopen. Ontving de Schuur in 2019 nog 217.000 bezoekers, een jaar later was dat nog maar 100.000. Die terugval was voor een groot deel te wijten aan de corona-epidemie. Zorgelijk was dat in 2023, na de epidemie, de bezoekcijfers nog steeds ruim 25 procent lager lagen dan in 2019.

"Dat is ook eigenlijk niet zo gek", zegt Matla. "In 2022 opende de FilmKoepel. Toen gebeurde precies waar we al voor waarschuwden. De programmering van de FilmKoepel had overeenkomsten met onze filmhuis-programmering, dus het was onvermijdelijk dat wij dat zouden voelen. Ondertussen zijn de inkomsten uit film wel noodzakelijk om onze andere activiteiten, bijvoorbeeld theater, te financieren."

Heeft Haarlem potentie als filmstad?

Die situatie leidde tot een structureel tekort van ongeveer een half miljoen euro per jaar. Met meer bezoekers, en dus meer inkomsten, wil de Schuur het tij keren. Het college en een meerderheid in de raad ondersteunen dat plan. Voor de uitbreiding heeft de gemeente een bedrag van 3,3 miljoen euro gereserveerd. 

Tekst gaat verder onder de foto.

Voor de Schuur is het nu van levensbelang dat extra stoelen daadwerkelijk tot extra bezoeken gaan leiden. Daarom is het relevant om te kijken naar de potentie die Haarlem heeft als filmstad. Hoe groot is de doelgroep? Is er voldoende filmpubliek om na de opening van Kinepolis en de FilmKoepel, ook de bioscoopstoelen in de nieuwe zalen van de Schuur te vullen?

NVBF schildert rooskleurig beeld

Cijfers van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) laten een rooskleurig beeld zien. Uit het meest recente jaarverslag van 2023, blijkt dat Haarlem erg goed scoort als het om bioscoopbezoek gaat. De hoofdstad van Noord-Holland staat op een achtste plek op de ranglijst van steden van meeste bioscoopbezoek. Dat terwijl het aantal bioscoopstoelen in de stad het laagst ligt van de hele top 10. 

Een andere graadmeter is Cineville, het abonnement waarmee filmliefhebbers onbeperkt vertoningen in filmhuizen mogen bezoeken. Vóór de opening van de FilmKoepel in 2019, had Haarlem het hoogste aantal Cineville-pashouders per beschikbare filmhuis-stoel: 2,5 keer het landelijk gemiddelde. Cineville is vooral populair onder hoogopgeleide jongvolwassenen.

Tekst gaat verder onder de foto.

In de jaren 70 had Haarlem zeven bioscopen

"Die groep is groot in Haarlem", ziet Matla. "Maar wij willen bij de Schuur juist nog meer mensen verwelkomen die nog niet de weg naar de culturele instellingen weten te vinden."

Zo beschouwd lijkt er genoeg potentie om de nieuwe stoelen te vullen. Een relevantere vraag is misschien wel hoe Haarlem het juist jarenlang heeft gedaan met zo weinig bioscoopstoelen, toen het lokale filmaanbod alleen door Pathé en de Schuur werd bepaald. 

Vóór die tijd telde Haarlem immers veel meer filmtheaters. Zo was de stad midden jaren 70 zeven bioscopen rijk. Die rijke filmgeschiedenis is nog zichtbaar in de Grote Houtstraat, waar de karakteristieke gevel van Cinema Palace nog is te herkennen. In dezelfde straat kon je tot midden jaren 90 ook naar de film in het Luxor Theater. Op de Grote Markt waren de bioscopen Rembrandt en Brinkmann.

Resultaten uit het verleden bieden geen garantie

Wie uitzoomt en de langere geschiedenis bekijkt, ziet dat de groei van het aantal filmstoelen in Haarlem eerder een correctie is dan een zware trendbreuk met het verleden. Toch bieden resultaten uit het verleden de Schuur geen garanties voor de benodigde groei in de toekomst. Wat dat betreft is de uitbreiding net een bezoek aan de bios: het vooruitzicht is mooi, maar een happy end is niet gegarandeerd.

De traditionele nieuwjaarsduik gaat niet door. De harde wind maakt het te gevaarlijk. Voor veel mensen betekent het dat 1 januari er opeens heel anders uitziet. Frans Wijnen (73) is één van hen. Hij neemt al jaren een duik in Bloemendaal aan Zee. "2025 zonder deze traditie beginnen? Voor mijn gevoel is het nieuwe jaar dan niet van start gegaan."

Een nieuwsjaardag zonder duik maakt van 1 januari een dag als alle anderen. Maar om 2025 daardoor nu al verloren te veroordelen, gaat zelfs Frans Wijnen een tikkeltje te ver: optimist als hij is, denkt hij dat ook het volgend jaar hem weer voldoende zal brengen. Maar 'verdomde jammer' is het wel. "Feitelijk", zegt Wijnen, "is het nieuwe jaar niet begonnen als er geen nieuwjaarsduik is geweest."

Corona

Als bovenstaande wijsheid klopt, dan heeft de klok al eens eerder stil gestaan. Tijdens de coronapandemie werden namelijk ook twee edities geschrapt. Hoewel de oorzaak nu van een compleet andere aard is, is het begrip voor de afgelasting niet minder groot. Wijnen: "De veiligheid van de mensen is het belangrijkst. Als die in het geding is, moet je het natuurlijk niet willen organiseren."

Frans Wijnen is de tel kwijtgeraakt, maar als hij een grove schatting doet, denkt hij goed te zijn voor 'tussen de 35 en veertig' nieuwjaarsduiken. Daar zaten een paar bijzondere bij, met ijs en sneeuw. Maar als vrijwilliger van Reddingsbrigade Bloemendaal was er voor hem altijd de warme douche en de Jägermeister in de strandpost. Dus over kou hoor je hem niet zeuren. 

Bakkie doen

Wijnen is geen actieve vrijwilliger meer, maar 's zomers doet hij nog graag 'een bakkie' bij de reddingsbrigade. Hij heeft er zóveel sporen liggen. Die wis je niet zomaar uit. Als kind al voelde hij zich aangetrokken tot de redders.

De vrijwilliger was vijf jaar toen hij met pa en moe uit Amsterdam voor het eerst in Zandvoort kwam. Ze bleven er daarna elke zomer komen want de frisse zeelucht had een weldadige werking op Fransjes 'problematische bronchiën.'   

Camping Het Helmgat

Camping het Helmgat heette hun zomerverblijf, vroeger een rommelige maar romantische  verzameling tenten en caravans. Tegenwoordig is het een zakelijk gerangschikte batterij bungalows. Wijnen: "Ik heb daar een geweldige tijd gehad. Vooral voor kinderen was het fijn. Goh, wat een vrijheid had je daar."

Wijnen was zó gehecht aan de plek, in de kom van de boulevard en de Zeeweg, dat hij er bleef komen toen hij al lang en breed vlakbij een huis had in Zandvoort. "Het bleef trekken. Die camping had echt iets bijzonders, het was één grote familie."

Tekst gaat door onder de foto.

En zo ziet hij de reddingsbrigade die elk jaar de nieuwjaarsduik organiseert op het strand van Bloemendaal ook. Dat de traditie dit jaar niet doorgaat, vindt hij jammer, maar hij overleeft de duikloze 1 januari 2025 wel. 

"Het zal heel anders zijn. Normaal is de nieuwsjaarsreceptie van de reddingsbrigade aan de duik gekoppeld. Dat is altijd heel gezellig. Ik weet niet hoe dat nu gaat lopen. Of ik misschien toch stiekem in mijn eentje een duikje neem? Nee, dat is niet leuk. Je moet het met een groep doen. Dat maakt de traditie."

„Na de coronatijd hadden we een kantoor bij onze opslaglocatie, maar we werkten ook vaak thuis. Op een middag besloot ik er spontaan heen te gaan in de hoop wat samen te werken met twee collega’s,’ schetst Nathalie Beck, directeur van Bluem Oral Care. „Maar toen ik aankwam, gingen ze net de deur uit en zat ik in m’n eentje. Plots kwam er een heel grote vrachtwagen met oplegger voorgereden. De chauffeur vroeg: ’Wie gaat deze lossen?’

Duizenden mensen hebben gisteravond genoten van de jaarlijkse trekkertocht door de Beemster. Ook organisator Willem Netel (68) had een geweldige tijd. Dat is helemaal niet vanzelfsprekend, want hij is eigenlijk nog helemaal niet hersteld van vorige week. Toen kreeg hij niet alleen corona, maar had hij ook last van hartritmestoornissen.

Meer dan 250 trekkers reden dwars door de Beemster en Willem had als organisator de verantwoordelijkheid. Niets en niemand hield 'm tegen om aanwezig te zijn bij de tocht. "Ook m'n vrouw niet, haha."

Tussen het manoeuvreren en het instructies geven door vertelde hij dat hij jaren geleden begon mee te helpen bij de Beemster Feestweek. "Daar was ik verkeersregelaar. Dat was zo leuk om te doen. Toen ben ik me er meer in gaan verdiepen en op een gegeven moment word je steeds meer gevraagd."

Tekst loopt door onder de foto's.

Van het één kwam het ander en gaandeweg leerde hij steeds meer mensen kennen. Dat was gisteren duidelijk te merken: vrijwel iedereen kent Willem bij naam en is op de hoogte van zijn gezondheidssituatie. "Hij is niet te stoppen hoor", zegt een bezoeker lachend. Anderen zijn vooral bezorgd. Een vrouw kijkt fronsend naar de verslaggever die naast Willem in het busje zit. "Kan je reanimeren?"

Hij is zichtbaar ontroerd door alle steun die hij kreeg en krijgt. "Als je ziet hoeveel kaarten, appjes, telefoontjes en fruitmanden je krijgt... 'Willem, we kunnen je nog niet missen'. Dat is hartverwarmend en daarom ben ik vandaag ook bezig, misschien wel tegen beter weten in."

Hectisch? Welnee

Ondanks dat hij om de haverklap telefoontjes kreeg en nodig is op de porto ("Willem! Kan ik deze auto's doorlaten of niet?!?") noemt hij zijn klus vandaag 'rustgevend'. "Dit vind ik gewoon heerlijk. Het lijkt hectisch, maar het geeft me een fijn en rustig gevoel om dit te doen voor de bewoners van de Beemster, waar ik er één van ben."

En nu? "Ik ga nu een paar weken echt rust nemen. Dat is wel belangrijk."

Nog een paar dagen en dan stapt Els Ligthart uit Warmenhuizen voor de tiende keer in het vliegtuig richting Zuid-Oost Azië. Haar koffers zitten vol brillen die ze uit gaat delen in de arme Mekong-Delta in Vietnam. Ze heeft als oud-zorgmedewerker genoeg meegemaakt en gezien, maar daar valt haar mond soms nog open van verbazing.

Bij de opticien in Warmenhuizen liggen dozen vol brillen klaar voor de volgende reis van Els. Op 2 januari vertrekt ze voor zes weken naar Vietnam. Voor haar is gewoon vakantie vieren geen optie. Ook toen ze nog werkte gingen alle vakantiedagen op aan vrijwilligerswerk in het buitenland. 

"Mijn dochter ging op haar 18e vijf maanden reizen door Azië. De laatste maand heb ik haar opgezocht. Dat beviel eigenlijk heel goed, en ik wilde altijd al in het buitenland werken. Toen ben ik eerst via een aantal organisaties aan de slag gegaan, maar inmiddels ken ik alle klappen van de zweep en doe ik alles zelf. Je weet niet wat je daar ziet. Zo arm, ze hebben daar helemaal niks."

Niet klagen maar doen

Els doet haar werk in de stad Cần Tho in het zuiden van de Mekong, Een stad met 1,5 miljoen mensen in het armste gedeelte van de delta. "Door corona is alles achteruit gegaan daar, het toerisme is ingestort. Hier lopen mensen best vaak te klagen. Als je daar dan bent geweest, denk je wel eens: waar hebben we het allemaal over."

Tekst gaat verder onder de foto...

"Ik kom bij bijvoorbeeld een ziekenhuis en bij een soort verzorgingshuis. Daar deel ik de brillen uit. Maar als ik iemand onderweg tegenkom en die heeft een bril nodig dan doe ik dat ook. Dat gaat met handen en voeten want Engels spreken ze eigenlijk niet. Dan beeld ik uit of ze een leesbril nodig hebben of eentje voor ver. Vorige keer was er een vrouw van de security, die stapte met min 2,5 gewoon op de brommer."

"Ik deel brillen uit bij zieken- en verzorgingshuizen, maar ook aan mensen die ik onderweg tegenkom." Els legt dan met handen en voeten uit dat ze leesbrillen uitdeelt, want Engels spreken de inwoners amper. "Dan beeld ik uit of ze een bril voor veraf of dichtbij nodig hebben. De vorige keer was er een vrouw die gewoon met min 2,5 op de brommer stapte."

De brillen die meegaan naar Vietnam worden door mensen ingeleverd bij Els zelf of bij opticien Lucien Walter. Daar worden de brillen opgeknapt en op sterkte gemeten. Walter: "Er komen er heel veel binnen. Mooi dat ze nu nog gebruikt worden, anders gaan ze weg. En wij vinden het leuk om te kunnen helpen, ze komen echt goed terecht."

Tekst gaat verder onder de foto...

Els werkte haar hele leven in de zorg maar is nog regelmatig geschokt over wat ze in Vietnam ziet. "In dat tehuis zie je kinderen met afwijkingen, ongelofelijk. Ik heb een hoop gezien, maar ik liep hier zelfs van 'mijn god, wat is dit erg'. Dat komt nog steeds van de ontbladeringsmiddelen die de Amerikanen tijdens de oorlog hebben gebruikt. Er worden nog steeds kinderen met afschuwelijke afwijkingen geboren."

Inmiddels neemt Els ook hoortoestellen mee. Er liggen 100 setjes klaar die ze kreeg van gehoorspecialisten. "Ik heb alle batterijen eruit gehaald, dat moet voor het vliegen. Ze zijn er allemaal zo blij mee. Ik ga hier dan ook mee door zolang ik kan. Stilzitten is geen optie."

Op 24 december is het traditioneel lang wachten voordat je aan de beurt bent bij de bakker en de slager. Maar ook bij andere winkels is het dit jaar druk om op het laatste moment nog gezellig kerst te kunnen vieren. "De spelletje zijn niet aan te slepen."

Een rij van 20 meter vanochtend bij de keurslager op de Haarlemmerdijk. Klanten staan zo'n drie kwartier in de rij maar er wordt niet geklaagd. "Gelukkig is het mooi weer", grapt een vrouw in de rij die nat regent. De bakkerij verderop is tegen het middaguur al zo goed als leeg. "Dat het zo druk zou worden hadden we niet verwacht", zegt de bakker trots.

Familiespelletjes en legpuzzels

Waar het de hele week al storm loopt is bij de spelletjeswinkel op de Haarlemmerdijk "Sinds de eerste dag dat corona uitbrak is het niet meer zo druk geweest als deze week", vertelt winkeleigenaar Ivar Smit. "Vooral familiespelletjes en puzzels is wat wordt gekocht. Ik denk dat mensen weer terug willen naar het samenzijn. Je zit de hele week achter je computer op kantoor, dus mensen zoeken weer verbinding met kerst." Lachend: "Hoewel er van de week ook één iemand kwam voor een spelletje waarbij er  hopelijk ruzie aan tafel zou ontstaan."

De ene klant koopt een kaartspelletje dat hij als kind al met zijn broertje met kerst speelde, de ander gaat gezellig naar haar moeder om samen te puzzelen. Een jonge vrouw vertelt dat ze houdt van allerlei familiespelen maar ook blij wordt om met kerst een legpuzzel te maken. "Dat je een moment met elkaar hebt en ondertussen nog kan kletsen maar je niet alleen maar focust op een diep gesprek."

De kerstspecial van All You Need Is Love trekt iedere jaar weer veel kijkers. In Tina's TV Update legt Tina Nijkamp uit waarom Robert ten Brink na de coronaperiode niet is teruggekeerd in zijn befaamde studio, waar hij jarenlang geliefden bij elkaar bracht voor de feestdagen. Verder: wat betekent de overstap van Rob Kamphues naar Viaplay voor F1-verslaggever Amber Brantsen? En: Robbie Williams wil alsnog zijn middelbareschooldiploma halen. Tina ziet een nieuw tv-format voor zich.

Het grootste en oudste bevrijdingsfestival van Nederland - Bevrijdingspop in Haarlem - is voorlopig gered. Burgemeester en wethouders hebben besloten om de organisatie in 2025 een extra subsidie van 60.000 euro te geven, waarmee de bijdrage van de gemeente wordt verdubbeld.

Alle veertien bevrijdingsfestivals in Nederland hebben het de laatste jaren financieel lastig. De kosten zijn sinds de coronaperiode fors gestegen en de gratis toegankelijke festivals zijn voor de inkomsten afhankelijk van de baromzet. Bij slecht weer vallen die inkomsten tegen en draaien de festivals verlies.

In 2023 vielen veel bevrijdingsfeesten letterlijk in het water door het slechte weer. Daarom trok het vorige kabinet een miljoen euro aan subsidie uit voor de organisatoren, maar het kabinet Schoof heeft die subsidie weer ingetrokken. Dat was ook slecht nieuws voor Bevrijdingspop Haarlem.

'Risico is te groot'

Voorzitter Bernt Scheiders liet eerder aan NH weten dat er echt overheidsgeld bij moest. "Het is duidelijk dat we het met de huidige middelen niet meer kunnen organiseren. Het risico op een editie met slecht weer is simpelweg te groot."

In 2025 wordt tachtig jaar vrijheid herdacht. Om zeker te zijn dat het jubileum ook op Bevrijdingspop gevierd kan worden, trekt de gemeente 60.000 euro extra uit, waarmee de subsidie voor volgend jaar op 120.000 euro uitkomt. 

Extra geld van provincie en kabinet?

Ook de provincie Noord-Holland stelt extra geld beschikbaar voor Bevrijdingspop. Een motie van BBB en D66 in de Provinciale Staten werd anderhalve maand geleden bijna unaniem aangenomen. "Het doel is om te zoeken naar een structurele oplossing, zodat het festival in 2025 en daarna kan blijven bestaan", lieten de twee partijen destijds weten. Het is niet duidelijk hoeveel geld de provincie precies uittrekt.

Ook het Rijk komt misschien alsnog over de brug, blijkt uit het besluit van burgemeester en wethouders: "Vanwege de viering van 80 jaar vrijheid in 2025 overweegt ook het Rijk nog een 
keer extra budget beschikbaar te stellen voor alle veertien officiële bevrijdingsfestivals in Nederland." Hoe het na volgend jaar verder moet met de festivals op 5 mei, is nog onduidelijk.

In de serie 'Oh Wensenboom' gaan programmamakers Sander Huisman en Harold Boldewijn, met hun kerstboom, op zoek naar wensen van de West-Fries, Deze keer staan ze in de Hoornse wijk De Kersenboogerd, en spreken ze met de mensen van het initiatief 'Koffie en 'n Praatje'.

Zodra de mannen de kerstboom hebben opgezet wordt er direct enthousiast gereageerd. Iedere voorbijganger kan een briefje halen en hun wens in de boom hangen. "Die wordt later naar de kerstman gebracht!", zegt Boldewijn gekscherend.

Tekst gaat verder onder de video.

Hoornse wensen

"Wat mijn kerstwens is? Vrede op aarde natuurlijk", vertelt Urmie, betrokken bij 'Koffie en 'n Praatje. "Ook denken we mee met de daklozen, waarvan we er in Hoorn zo'n 300 hebben."

Voorbijganger Bontsje stelt hetzelfde. "Tijdens kerst komt bij mij weer het verlangen naar vrede omhoog. Maar ook het verdriet dat het er niet is. Ik vind het lastig om feest te vieren, wetende dat er in andere delen van de wereld mensen zijn die dat niet kunnen."

"Hij had geen onderbroek aan"

"Onze groep is in de coronaperiode ontstaan en we zijn er voor iedereen", vertelt Henry van 'Koffie en 'n Praatje'. "We horen zoveel verschillende verhalen, van zoveel verschillende mensen. Bij ons komen daklozen, ouderen, mindervaliden maar ook mensen waarvan je het niet verwacht. Iedereen heeft wel eens behoefte aan een praatje."

Toch wordt er niet alleen een luisterend oor geboden. Wanneer iemand echt hulp nodig heeft, zorgt de groep ervoor dat deze hulp geboden wordt: "We kunnen ook van betekenis zijn. Indien gewenst schakelen we bijvoorbeeld een hulpdienst in of proberen we zelf de persoon in kwestie te helpen", zegt Urmie.

Als voorbeeld geeft ze een vrouw die doorverwezen is naar stichting Hulpverlening Vanuit Westfriese Kerken. "Die geven elke woensdag een warme maaltijd aan mensen. Maar er zijn ook mensen die bijvoorbeeld huisraad nodig hebben."

Het grootste nieuws van 2025? Volgens zelfverklaard medium Thomas Woolthuis wordt dat het moment waarop we als mensheid contact leggen met buitenaardse intelligentie. Nu het nieuwe jaar voor de deur staat, melden tal van ‘helderzienden’ zich met de meest buitenissige voorspellingen. Zo ook Woolthuis dus. „We krijgen signalen die niet van deze aarde zijn. Dit zal alles op zijn kop zetten, van wetenschap tot religie.”

Onder de noemer 'Het is Genoeg' gaan negen organisaties samen de strijd aan tegen overtoerisme. Op het Leidseplein wordt zaterdag gedemonstreerd omdat door de gemeente volgens de initiatiefnemers veel te weinig wordt gedaan aan het weren van toeristen. In Barcelona waren er  afgelopen zomer grootse demonstraties tegen het massatoerisme, we spraken met een van de initiatiefnemers van die protesten.

"Onder aan de streep krijgen we elk jaar meer toeristen en dat is gewoon ongelooflijk vervelend voor wie hier woont." Eén van de organisatoren van de demonstratie is Sam Németh. Hij is klaar met hoe de gemeente omgaat met toerisme: "Er wordt nauwelijks iets gedaan, er wordt maar aan hele kleine knoppen gedraaid."

Németh en mede-organisator Lennard Roubos staan op het plein waar het protest zaterdag plaats moet vinden. De gemeente hanteert verkeerd beleid vinden de heren. Een greep uit wat wethouder Mbarki in gang heeft gezet: de hotelstop, een alcohol- en drugsverbod op de Wallen, sluitingstijden voor horeca in datzelfde gebied. "Mbarki heeft heel veel maatregelen gepresenteerd maar het lost het grote probleem niet op." Met de demonstratie willen ze druk uitoefenen en laten zien dat dit veel Amsterdammers aangaat.

Spaanse praktijken

In Barcelona en andere Spaanse steden gingen inwoners van de zomer de straat op om tegen hetzelfde onderwerp te protesteren. Een van de organisatoren daar is Daniel Pardo Rivacoba. "Het is vooral de bedoeling om de politiek te laten zien dat ze zich om ons moeten bekommeren en dat wij als inwoners van een stad wel degelijk last van hebben."

Amsterdam ontving in 2023 zo'n 9 miljoen toeristen. Het niveau van voor corona is zo goed als terug. In Spanje kenden deze zomer een record in het aantal toeristen. "Het was natuurlijk niet de verwachting dat de protesten meteen mensen zou weghouden, maar het is tenminste iets", vertelt Pardo Rivacoba. "Een gewone demonstratie heeft vaak geen nut meer, daar lok je niet genoeg aandacht mee uit. Je moet iets speciaals doen om op te vallen, jammer genoeg."

In Spanje werden toeristen bijvoorbeeld met waterpistolen nat gespoten. Maar dat zal zaterdag op het Leidseplein niet gebeuren: "We gaan liever een gesprek aan", aldus de heren. Er staan drie inspraakavonden gepland waarin de Amsterdammer ook inhoudelijk zijn of haar mening ten gehore kan brengen.

Maar volgens de Spaanse demonstrant gaat dat niet genoeg zijn: "Je moet niet bang zijn om ophef te veroorzaken. Dus ik betwijfel of deze Nederlandse manier gaat werken." Németh en Roubos: "We gaan het zien, het is begin van een reeks aan gesprekken en het zal niet het laatste protest zijn."

Onder de noemer 'Het is Genoeg' gaan negen organisaties samen de strijd aan tegen overtoerisme. Op het Leidseplein wordt morgen gedemonstreerd omdat door de gemeente volgens de initiatiefnemers veel te weinig wordt gedaan aan het weren van toeristen. In Barcelona waren er  afgelopen zomer grootse demonstraties tegen het massatoerisme, we spraken met een van de initiatiefnemers van die protesten.

"Onder aan de streep krijgen we elk jaar meer toeristen en dat is gewoon ongelooflijk vervelend voor wie hier woont." Eén van de organisatoren van de demonstratie is Sam Németh. Hij is klaar met hoe de gemeente omgaat met toerisme: "Er wordt nauwelijks iets gedaan, er wordt maar aan hele kleine knoppen gedraaid."

Németh en mede-organisator Lennard Roubos staan op het plein waar het protest zaterdag plaats moet vinden. De gemeente hanteert verkeerd beleid vinden de heren. Een greep uit wat wethouder Mbarki in gang heeft gezet: de hotelstop, een alcohol- en drugsverbod op de Wallen, sluitingstijden voor horeca in datzelfde gebied. "Mbarki heeft heel veel maatregelen gepresenteerd maar het lost het grote probleem niet op." Met de demonstratie willen ze druk uitoefenen en laten zien dat dit veel Amsterdammers aangaat.

Spaanse praktijken

In Barcelona en andere Spaanse steden gingen inwoners van de zomer de straat op om tegen hetzelfde onderwerp te protesteren. Een van de organisatoren daar is Daniel Pardo Rivacoba. "Het is vooral de bedoeling om de politiek te laten zien dat ze zich om ons moeten bekommeren en dat wij als inwoners van een stad wel degelijk last van hebben."

Amsterdam ontving in 2023 zo'n 9 miljoen toeristen. Het niveau van voor corona is zo goed als terug. In Spanje kenden deze zomer een record in het aantal toeristen. "Het was natuurlijk niet de verwachting dat de protesten meteen mensen zou weghouden, maar het is tenminste iets", vertelt Pardo Rivacoba. "Een gewone demonstratie heeft vaak geen nut meer, daar lok je niet genoeg aandacht mee uit. Je moet iets speciaals doen om op te vallen, jammer genoeg."

In Spanje werden toeristen bijvoorbeeld met waterpistolen nat gespoten. Maar dat zal zaterdag op het Leidseplein niet gebeuren: "We gaan liever een gesprek aan", aldus de heren. Er staan drie inspraakavonden gepland waarin de Amsterdammer ook inhoudelijk zijn of haar mening ten gehore kan brengen.

Maar volgens de Spaanse demonstrant gaat dat niet genoeg zijn: "Je moet niet bang zijn om ophef te veroorzaken. Dus ik betwijfel of deze Nederlandse manier gaat werken." Németh en Roubos: "We gaan het zien, het is begin van een reeks aan gesprekken en het zal niet het laatste protest zijn."

De curator noemt de coronaschulden bij de Belastingdienst als belangrijkste oorzaak voor het faillissement. ’Die liepen door de coronacrisis hard op’, schrijft de curator in zijn verslag.

Huurders van het Detroit-gebouw aan de Veemkade in Oost stonden vanmiddag in de rechtbank tegenover verhuurder Vesteda. Zo'n honderd bewoners (71 huishoudens) eisen huurcompensatie omdat ze ruim drie jaar lang geen gebruik hebben kunnen maken van de fitnessruimte, het zwembad en de sauna in het gebouw. Terwijl ze wel de volle mep huur hebben moeten betalen. 

Pieter Herman betaalt maandelijks een flink bedrag voor zijn appartement in het Detroit-gebouw in het Oostelijk Havengebied. Niet alleen heeft hij een ruime woning met een fantastisch uitzicht, als hij aan zijn conditie wil werken kan Pieter naar de Healthclub op de eerste verdieping. Een beetje aan gewichten hangen, baantjes trekken in het verwarmde zwembad of even lekker zweten in de sauna. 

Nu kan dat allemaal weer, maar ruim drie jaar lang hebben de bewoners van het Detroit-gebouw geen gebruik kunnen maken van de voorzieningen op de eerste verdieping. "Vesteda heeft de healthclub in 2020 vanwege corona gesloten. Vervolgens hebben ze ook groot onderhoud en renovaties uitgevoerd."

Omdat de huurders drie jaar lang geen gebruik hebben kunnen maken van deze faciliteiten eisen ze van de commerciële verhuurder Vesteda een huurcompensatie van 250.000 euro. Dat is tien procent van de huur die ze in al die jaren hebben betaald. "De bewoners vinden dat het een onderdeel is van wat ze huren", zegt Pieter. "En dat het ook onderdeel is van de kale huur."

'Om niet'

Vesteda ziet het anders. Volgens Pieter zegt de verhuurder dat de voorzieningen een 'cadeautje' zijn waar de verhuurders verder niets extra's voor hoeven te betalen. Zo staat in de huurcontracten de overeenkomst 'om niet', wat betekent dat één partij iets geeft aan de andere partij zonder daarvoor iets terug te krijgen. "Dat klopt wel," zegt Pieter, "maar elke huurder die hier is komen wonen raakte pas op de hoogte van dit 'om niet' toen ze een hele stapel documenten moesten ondertekenen bij de start van de huur."

Daarvoor werden potentiële huurders volgens Pieter door Vesteda misleid met ronkende teksten in brochures en op de website. "Zo van 'genieten met deze prachtige faciliteiten' op de plek waar je gaat wonen."

De bewoners liggen wel vaker met Vesteda in de clinch over onder meer achterstallig onderhoud en te hoge servicekosten. Nu gaat het voor de rechter dus over een huurcompensatie van een kwart miljoen. En Pieter heeft er best wel vertrouwen in. "In 2016 heeft Vesteda een zaak verloren tegen een huurder in Almere. Die huurder heeft in een soortgelijke situatie 10 procent van de huur toegekend gekregen. Ook daar ging het om de clausule 'om niet'. Het gerechtshof gaf toen duidelijk aan: ''Vesteda, jullie zijn een commerciële partij, gratis cadeautjes weggeven is een illusie'."

Verhuurder Vesteda wil pas reageren als de rechter - ergens in het nieuwe jaar - uitspraak heeft gedaan. 

Vanwege de toename van het aantal pakketten, maaltijden en wat je allemaal niet online kunt bestellen, is de vraag naar bezorgers in en rond Amsterdam enorm. In de eerste helft van dit jaar stonden er maar liefst 500 vacatures open voor bezorgers. Dat aantal ligt aan het eind van het jaar wat lager, in het derde kwartaal gaat het om 185 openstaande vacatures. "Net zoals vorig jaar was er in het derde kwartaal een piek te zien in het aantal openstaande vacatures", aldus een UWV-woordvoerder.

Tussen 2018- 2019 werkten er landelijk 71.000 mensen als bezorger. Het aantal bezorgers groeide tussen 2022-2023 met 75 procent, er waren er toen ongeveer 124.000. Voor corona was er al sprake van een toename, maar tijdens de pandemie was de groei enorm. En met het aantal online bestellingen, lijkt de vraag naar bezorgers alleen maar toe te nemen. 

De vraag naar bezorgers is daarom groot en stonden er in de eerste helft van het jaar dus zo'n 500 vacatures open. Daarbij was er een grotere vraag (300 openstaande vacatures) naar bestelwagenchauffeurs en auto- en motorkoeriers.

Ook fiets- en brommerkoeriers kunnen zo aan de slag, er stonden in de eerste twee kwartalen van dit jaar 200 vacatures open. In het derde kwartaal van 2024 stonden er nog 185 vacatures open, waarvan 125 voor bestelwagenchauffeur en auto- en motorkoerier en 60 fiets- en brommerkoeriers.

UWV laat weten de cijfers voor dit laatste kwartaal nog niet te kunnen delen, omdat deze nog moeten worden gecontroleerd. "We zien wel net zoals vorig jaar een piek in Q3, die vervolgens in Q4 weer afneemt. Dat is ook niet zo gek, want vlak voor de feestdagen worden er mensen vaak aangenomen, waardoor het openstaande vacatures afneemt", legt een woordvoerder van het UWV uit. 

Ondanks dat er steeds meer bezorgers in de stad aan het werk gaan, is het een zwaar beroep. "Dit komt niet alleen door het tillen van zware kratten, pakketten of apparaten, maar ook door de vele stops. Veel pakketbezorgers moeten per dienst wel 150 tot 200 keer hun bestelbus in- en uitstappen", aldus het UWV. Daarnaast hebben bezorgers constant te maken met tijdsdruk om op tijd te leveren.

Met de lange rijen voor pakketpunten, de vele busjes die door de stad rijden en geautomatiseerde pakketautomaten in de stad, is Amsterdam 'een pakketstad'. AT5 maakte afgelopen november een special over de logistieke monsterklussen die hierachter schuilhouden. 

Koen Witte, eigenaar van het vrijdag afgebrande strandpaviljoen Beachclub Texel wordt overspoeld met hulp van vrienden en bekenden. Een bruidspaar, dat bij hem in het paviljoen is getrouwd, is zelfs een geldinzameling gestart. Witte hoopt zo snel mogelijk een nieuw paviljoen te kunnen bouwen. "Het is een bewogen tijd geweest", zegt hij. "Maar dat is een understatement." 

Zijn paviljoen ging in de nacht van 12 op 13 december in vlammen op. De brandweer kon nagenoeg niets meer doen en het gehele houten paviljoen werd in de as gelegd. Het is niet duidelijk hoe de brand heeft kunnen ontstaan. De politie had eerder het paviljoen afgezet voor forensisch onderzoek. De hekken worden deze week weggehaald zodat de eigenaar kan beginnen met opruimen. 

De strandexploitant beseft nog niet helemaal wat er gebeurd is. "Zeker als ik thuis met mijn gezin in Alkmaar ben", zegt hij. "Dan vergeet je even de situatie. Maar als je dan weer op Texel bent en je treft de situatie aan zoals die nu is, draait je maag weer om. Het is ongelooflijk wat er gebeurd is."

De Texelaar heeft in Wijk aan Zee ook een strandpaviljoen, maar voelt zich daar emotioneel minder mee verbonden. "Dat paviljoen heb ik gekocht. Maar Beachclub Texel heb ik zelf opgebouwd. De bar, de inrichting, werkelijk alles heb ik met mijn team neergezet. Dit was ons eigen paviljoen, dat komt nooit meer terug."

In tijd van Corona heeft Koen Witte het paviljoen behoorlijk vernieuwd. "We hebben er een serre aangebouwd, zodat we ook wat voor groepen en partijen konden organiseren. Het is een levenswerk. Ik heb nu het gevoel dat het van mij is afgepakt."

Hulp

De Texelaar krijgt veel hulp aangeboden van andere paviljoeneigenaren op het eiland. "Ze vroegen meteen of ze me konden helpen. Ik kreeg ook al opslag aangeboden. Dat is enorm waardevol." De focus ligt nu op het opruimen van de rotzooi. "We moeten eerst even verwerken wat er nu allemaal is gebeurd. Maar deze hulp zal ik in de toekomst zeker nodig hebben om weer snel met mijn team te kunnen draaien. Het is nu een paar dagen geleden, dan ben ik nog niet met een nieuw paviljoen bezig. We moeten eerst ervoor zorgen dat alle onderzoeken zijn afgerond zodat we weer door kunnen."

Witte heeft in het voorjaar veel bruiloften gepland. Deze kunnen nu niet doorgaan. "Ook mijn broer met zijn partner wilden gaan trouwen op het strand. Maar je kunt nu nog niets zolang de verzekering niet uitkeert. We hebben alles verzekerd en gelukkig goed ook."

Een bruidspaar dat vorig jaar in het paviljoen is getrouwd heeft geldinzameling gestart. "De dames kwamen bij ons in de lucht, omdat ze bij ons in de beachclub een prachtige bruiloft hebben gehad. Ze komen hier graag en zijn fan van Texel. Het gaat ze enorm aan hun hart, waardoor ze iets terug wilden doen. Zij willen dat we zo snel mogelijk weer bruidsparen kunnen ontvangen en ook andere gasten, waardoor ze nu geld inzamelen. Deze mensen komen niet uit mijn nabije kring. Ik vind het uniek dat zoiets wordt opgezet. Dat is heel warm en mooi."

Het onderzoek is inmiddels afgerond, zodat het paviljoen binnenkort weer kan worden vrijgegeven. "Ze hebben niets gevonden, er wordt ook geen verder onderzoek gedaan. We kunnen nu het sloopbedrijf opdracht geven om puin te ruimen. En dat kunnen we weer beginnen met opbouwen."

Koen Witte, eigenaar van het vrijdag afgebrande strandpaviljoen Beachclub Texel wordt overspoeld met hulp van vrienden en bekenden. Een bruidspaar, dat bij hem in het paviljoen is getrouwd, is zelfs een geldinzameling gestart. Witte hoopt zo snel mogelijk een nieuw paviljoen te kunnen bouwen. "Het is een bewogen tijd geweest", zegt hij. "Maar dat is een understatement." 

Zijn paviljoen ging in de nacht van 12 op 13 december in vlammen op. De brandweer kon nagenoeg niets meer doen en het gehele houten paviljoen werd in de as gelegd. Het is niet duidelijk hoe de brand heeft kunnen ontstaan. De politie had eerder het paviljoen afgezet voor forensisch onderzoek. De hekken worden deze week weggehaald zodat de eigenaar kan beginnen met opruimen. 

De strandexploitant beseft nog niet helemaal wat er gebeurd is. "Zeker als ik thuis met mijn gezin in Alkmaar ben", zegt hij. "Dan vergeet je even de situatie. Maar als je dan weer op Texel bent en je treft de situatie aan zoals die nu is, draait je maag weer om. Het is ongelooflijk wat er gebeurd is."

De Texelaar heeft in Wijk aan Zee ook een strandpaviljoen, maar voelt zich daar emotioneel minder mee verbonden. "Dat paviljoen heb ik gekocht. Maar Beachclub Texel heb ik zelf opgebouwd. De bar, de inrichting, werkelijk alles heb ik met mijn team neergezet. Dit was ons eigen paviljoen, dat komt nooit meer terug."

In tijd van Corona heeft Koen Witte het paviljoen behoorlijk vernieuwd. "We hebben er een serre aangebouwd, zodat we ook wat voor groepen en partijen konden organiseren. Het is een levenswerk. Ik heb nu het gevoel dat het van mij is afgepakt."

Hulp

De Texelaar krijgt veel hulp aangeboden van andere paviljoeneigenaren op het eiland. "Ze vroegen meteen of ze me konden helpen. Ik kreeg ook al opslag aangeboden. Dat is enorm waardevol." De focus ligt nu op het opruimen van de rotzooi. "We moeten eerst even verwerken wat er nu allemaal is gebeurd. Maar deze hulp zal ik in de toekomst zeker nodig hebben om weer snel met mijn team te kunnen draaien. Het is nu een paar dagen geleden, dan ben ik nog niet met een nieuw paviljoen bezig. We moeten eerst ervoor zorgen dat alle onderzoeken zijn afgerond zodat we weer door kunnen."

Witte heeft in het voorjaar veel bruiloften gepland. Deze kunnen nu niet doorgaan. "Ook mijn broer met zijn partner wilden gaan trouwen op het strand. Maar je kunt nu nog niets zolang de verzekering niet uitkeert. We hebben alles verzekerd en gelukkig goed ook."

Een bruidspaar dat vorig jaar in het paviljoen is getrouwd heeft geldinzameling gestart. "De dames kwamen bij ons in de lucht, omdat ze bij ons in de beachclub een prachtige bruiloft hebben gehad. Ze komen hier graag en zijn fan van Texel. Het gaat ze enorm aan hun hart, waardoor ze iets terug wilden doen. Zij willen dat we zo snel mogelijk weer bruidsparen kunnen ontvangen en ook andere gasten, waardoor ze nu geld inzamelen. Deze mensen komen niet uit mijn nabije kring. Ik vind het uniek dat zoiets wordt opgezet. Dat is heel warm en mooi."

Het onderzoek is inmiddels afgerond, zodat het paviljoen binnenkort weer kan worden vrijgegeven. "Ze hebben niets gevonden, er wordt ook geen verder onderzoek gedaan. We kunnen nu het sloopbedrijf opdracht geven om puin te ruimen. En dat kunnen we weer beginnen met opbouwen."

Niet alleen Koldo García, de adviseur van oud-minister Ábalos van Transport, was fout in ’caso Koldo’, het Spaanse mondkapjesschandaal dat momenteel door verschillende Spaanse rechtbanken wordt onderzocht. Ook ’zijn’ minister (Jose Luis Ábalos zélf) zou steekpenningen hebben aangenomen bij het afsluiten van miljoenencontracten in coronatijd, zowel voor mondmaskers als voor contracten voor publieke werken.

Er gelden vanaf vandaag nieuwe dienstregelingen, voor zowel de trein als de bus. Zo zet de NS in op vroegere treinen in de ochtend en sluiten de bussen meer aan op vertrektijden van de trein. Wij maken je wegwijs in de veranderingen. 

Volgens de NS is het de grootste dienstwijziging in jaren: er gaan meer treinen rijden dan in het ‘topjaar 2019’, voor de coronapandemie. Dit doet het spoorwegbedrijf onder andere om mee te denken met de wensen van reizigers.

Zo komt er een extra trein bij: de Airport Sprinter. De Sprinter rijdt acht keer per uur vanaf Amsterdam Centraal, via Schiphol naar Hoofddorp. "Hiermee houdt NS de bereikbaarheid op peil tijdens de grote verbouwing van het Centraal Station en ontstaat een herkenbare verbinding tussen de luchthaven en de hoofdstad", aldus NS. 

Meer treinen terug 

En er komen meerdere treinen terug in de dienstregeling, zoals de Intercity tussen Haarlem en Alkmaar. Ook vertrekt de eerste sprinter op werkdagen tussen Amsterdam en Zandvoort een half uur eerder. 

In het weekend raast de trein ook vaker voorbij, bijvoorbeeld tussen Amsterdam en Alkmaar. Voorheen ging er op vrijdag, zaterdag en zondag een keer in het half uur een Intercity, vanaf vandaag is dat een keer per kwartier. En datzelfde traject, dus van Amsterdam naar Alkmaar, krijgt er een nachttrein bij. Deze rijdt van vrijdag op zaterdagnacht en van zaterdag op zondagnacht. 

Bus dienstregelingen

Dan over naar de nieuwe dienstregelingen wat betreft de bus. Net zoals de NS, wil ook Connexxion de wijzigingen laten aansluiten op de wensen van hun reizigers. “Zo willen we voorkomen dat er lege bussen door de straten rijden of dat je niet kunt zitten, omdat de bus te vol is”, aldus het busbedrijf. 

Buslijn 300 van Haarlem Station naar de Bijlmer Arena gaat overdag vaker rijden, namelijk negen keer per uur in plaats van acht keer per uur. Ook komen er nieuwe buslijnen bij, bijvoorbeeld lijn 198 van Schiphol Airport naar Amsterdam-Zuid. Die gaat 2 keer per uur rijden. Ook buslijn 107 van Bussum naar de Bussumse Huizerweg is nieuw: de bus rijdt zeven dagen per week en een keer per uur. 

Ook het station van Castricum is vanaf vandaag beter te bereiken. Buslijn 73, die van Castricum naar Haarlem Schalkwijk rijdt, gaat vaker de weg op. Met name tijdens de avonduren en in het weekend. En ook ritten tussen Julianadorp en Den Helder worden niet vergeten: lijn 30 rijdt doordeweeks drie keer extra, in het weekend is dat één keer extra.

De huren in de vrije sector zijn in vijf jaar tijd met een kwart gestegen. Dat is balen voor de Amsterdammers die op de vrije sector zijn aangewezen voor hun woning. Want de andere opties - kopen of sociale huur - zijn voor hen niet weggelegd. 

Wat Marek de Groot van zijn huur vindt? "Te hoog, natuurlijk." Vooral de kwaliteit van zijn appartement, van zo'n 45 vierkante meter in een woontoren bij station Lelylaan, laat te wensen over. "Het gebouw komt uit 2017 maar er zijn volgens mij wat fouten gemaakt."

Daardoor moeten er vaak reparaties worden uitgevoerd, maar dat gebeurt volgens De Groot lang niet altijd naar behoren. "Dat ik ook denk: waar betaal ik nou al die huur voor?"

Almaar stijgende huren

De Groot betrok het appartement in 2020, tijdens de coronapandemie. "Dat was toen ik mijn studentenhuis uit moest. Ik betaalde toen 900 euro kale huur, nu is dat al 1000 euro." Dan mag hij nog van geluk spreken: huurders die na De Groot in hetzelfde gebouw kwamen wonen, betalen vaak veel meer voor precies hetzelfde woonoppervlak.

Tienduizenden Amsterdammers zitten in hetzelfde schuitje als De Groot. Voor een sociale huurwoning verdienen ze te veel of moeten ze jarenlang wachten, maar meedingen naar een koopwoning is vaak te hoog gegrepen - zeker als ze het in hun eentje moeten doen.

Zoals ambtenaar Onno Moorman. Na zijn studie heeft hij goede carrière- en salarissprongen gemaakt. Maar op de koopmarkt komt hij er niet aan te pas. "Ik kan wel kopen, maar als ik iets wil dat groter is dan twintig vierkante meter, moet ik de stad uit." En daar wil hij nog niet aan: hij geniet met volle teugen van het culturele aanbod van Amsterdam.

Moorman loste dat lange tijd op door met huisgenoten te wonen, in huurhuizen op de vrije markt. "Vijf jaar geleden was dat echt nog wel te doen." Al helemaal toen hij en zijn huisgenoten tijdens corona op zoek gingen naar een nieuwe stek. "We hadden veel bezichtigingen en je kon zelfs nog een beetje onderhandelen over de prijs."

Dat is nu wel anders. "Toen ik klaar was met het wonen met een huisgenoot, was het eigenlijk niet meer te doen. Dat ik hier sta, is dus met heel veel geluk."

Kat als huisgenoot

'Hier' is een appartementje van veertig vierkante meter in de Frederik Hendrikbuurt. De verhuisdozen zijn bijna allemaal uitgepakt en de verflucht is inmiddels bijna helemaal weggetrokken.

Wat Moorman precies aan huur betaalt, wil hij niet vertellen. "Maar ik ga 500 euro meer betalen. Dat is zo'n 40 procent van mijn inkomen. En dan heb ik het alleen nog maar over de huur zelf." Maar Moorman weet het zeker: hij wil nooit meer met huisgenoten wonen - of het moet zijn kat zijn. "Dat is zo'n groot pluspunt, dat is het geld meer dan waard." 

Sinds 2020 zijn de huren in de vrije sector in Amsterdam en Weesp gemiddeld met 24 procent gestegen, maar er zijn grote verschillen per wijk. In Slotervaart sprong de huur per vierkante meter met meer dan 80 procent omhoog, terwijl het in de Spaarndammerbuurt slechts 2,3 procent duurder is geworden. Dat blijkt uit onderzoek van onze redactie en data-analysebedrijf Matrixian.

Wat opvalt, zijn de grote verschillen in de stad. In de regel geldt dat wijken aan de randen van Amsterdam duurder zijn geworden dan de buurten binnen de ring. De elf wijken met de grootste relatieve sprong liggen allemaal in Noord, Nieuw-West of Zuidoost. Pas op plek 12 komen we de eerste wijk binnen de ring tegen: de oostelijke helft van de Indische Buurt, aan het Flevopark.

Kadoelen op één

De koploper ligt in Noord: Kadoelen. De cijfers daar zijn wel enigszins geflatteerd: in 2020 stonden daar vier huizen te huur voor iets meer dan 10 euro per vierkante meter. Na corona zijn de prijzen daar - net als in veel andere delen van de stad - geëxplodeerd. In 2024 stonden er tot begin november vier huizen te huur, voor zo'n 24 euro per vierkante meter.

Daarmee blijft Kadoelen nog onder het gemeentelijk gemiddelde. In 2020 was dat €23,88 en in 2024 €29,68. Dat is een stijging van 24,3 procent.

Dat de huren aan de randen van de stad harder stegen dan in de wijken binnen de A10, is volgens Gert Jan Bakker van huurdersbelangenvereniging Stichting !WOON niet verwonderlijk. "Vanaf 2017 zien we een hausse van zogenaamde buy-to-let beleggers. Zij kochten woningen op om te verhuren."

Buiten de ring lag de koopprijs gemiddeld genomen lager dan in wijken als de Pijp, de binnenstad en de Jordaan. "Maar als het huis eenmaal een huurhuis werd, werd dat duurder in de markt gezet."

Bij de cijfers zijn volgens woningblogger Jasper du Pont ook wel kanttekeningen te plaatsen. "Ja, de huren zijn gestegen. Maar in diezelfde periode zijn de salarissen óók flink gestegen - harder nog dan de huren in de stad." Zo bezien is huren relatief gezien goedkoper geworden, stelt Du Pont. Daarnaast, vervolgt hij, hebben kleinere huizen doorgaans een hogere vierkante meterprijs. "Als er meer kleinere woningen op de markt zijn gekomen, zal de prijs per vierkante meter dus stijgen."

Weinig stijging in Weesp

Weesp blijft grotendeels buitenschot. De binnenstad ziet de huren met 27,7 procent stijgen, maar de andere wijken van Weesp komen daar bij lange na niet aan.

Als je de cijfers op stadsdeelniveau bekijkt, verrast het dan ook niet dat Weesp de hekkensluiter is: sinds 2020 zijn de huren in de vrije sector daar met ruim 12 procent gestegen. In Noord is de stijging forser: bijna 40 procent.

Aanbod gedaald

Ook in het veranderende aanbod zijn grote verschillen waar te nemen. Vooral in Zuidoost ging het aantal aangeboden huurwoningen onderuit. In 2020 stonden er 444 vrijesectorwoningen te huur, in 2024 zijn dat er  78 - een daling van 82,4 procent. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de data van 2024 tot de eerste weken van november lopen.

Op wijkniveau zijn er een paar opmerkelijke uitschieters bij waar juist veel is bijgebouwd. Rondom Sloterdijk zijn veel woontorens verrezen. Terwijl daar in 2020 maar twee huizen te huur stonden. Dit jaar zijn dat er 202, wat het opmerkelijke stijgingspercentage van 10.000 procent oplevert. Ook andere nieuwbouwlocaties, zoals de IJ-oevers, laten groei zien.

In Driemond, Lutkemeer/Ookmeer en Tuindorp Nieuwendam stonden dit jaar in de vrije sector (nog) geen woningen te huur. In 2020 stonden daar respectievelijk 1, 4 en 3 woningen te huur. Daarom noteren deze wijken een krimp van 100 procent.

Sinds 2020 zijn de huren in de vrije sector in Amsterdam en Weesp gemiddeld met 24 procent gestegen. Maar er zijn grote verschillen. In Slotervaart sprong de huur per vierkante meter met meer dan 80 procent omhoog, terwijl het in de Spaarndammerbuurt slechts 2,3 procent duurder is geworden. Dat blijkt uit onderzoek van onze redactie en data-analysebedrijf Matrixian.

Wat opvalt, zijn de grote verschillen in de stad. In de regel geldt dat wijken aan de randen van Amsterdam duurder zijn geworden dan de buurten binnen de ring. De elf wijken met de grootste relatieve sprong liggen allemaal in Noord, Nieuw-West of Zuidoost. Pas op plek 12 komen we de eerste wijk binnen de ring tegen: de oostelijke helft van de Indische Buurt, aan het Flevopark.

Kadoelen op één

De koploper ligt in Noord: Kadoelen. De cijfers daar zijn wel enigszins geflatteerd: in 2020 stonden daar vier huizen te huur voor iets meer dan 10 euro per vierkante meter. Na corona zijn de prijzen daar - net als in veel andere delen van de stad - geëxplodeerd. In 2024 stonden er tot begin november vier huizen te huur, voor zo'n 24 euro per vierkante meter.

Daarmee blijft Kadoelen nog onder het gemeentelijk gemiddelde. In 2020 was dat €23,88 en in 2024 €29,68. Dat is een stijging van 24,3 procent.

Dat de huren aan de randen van de stad harder stegen dan in de wijken binnen de A10, is volgens Gert Jan Bakker van huurdersbelangenvereniging Stichting !WOON niet verwonderlijk. "Vanaf 2017 zien we een hausse van zogenaamde buy-to-let beleggers. Zij kochten woningen op om te verhuren." Buiten de ring lag de koopprijs gemiddeld genomen lager dan in wijken als de Pijp, de binnenstad en de Jordaan. "Maar als het huis eenmaal een huurhuis werd, werd dat duurder in de markt gezet."

Bij de cijfers zijn volgens woningblogger Jasper du Pont ook wel kanttekeningen te plaatsen. "Ja, de huren zijn gestegen. Maar in diezelfde periode zijn de salarissen óók flink gestegen - harder nog dan de huren in de stad." Zo bezien is huren relatief gezien goedkoper geworden, stelt Du Pont. Daarnaast, vervolgt hij, hebben kleinere huizen doorgaans een hogere vierkante meterprijs. "Als er meer kleinere woningen op de markt zijn gekomen, zal de prijs per vierkante meter dus stijgen."

Weinig stijging in Weesp

Weesp blijft grotendeels buitenschot. De binnenstad ziet de huren met 27,7 procent stijgen, maar de andere wijken van Weesp komen daar bij lange na niet aan.

Als je de cijfers op stadsdeelniveau bekijkt, verrast het dan ook niet dat Weesp de hekkensluiter is: sinds 2020 zijn de huren in de vrije sector daar met ruim 12 procent gestegen. In Noord is de stijging forser: bijna 40 procent.

Aanbod gedaald

Ook in het veranderende aanbod zijn grote verschillen waar te nemen. Vooral in Zuidoost ging het aantal aangeboden huurwoningen onderuit. In 2020 stonden er 444 vrijesectorwoningen te huur, in 2024 zijn dat er  78 - een daling van 82,4 procent. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de data van 2024 tot de eerste weken van november lopen.

Op wijkniveau zijn er een paar opmerkelijke uitschieters bij waar juist veel is bijgebouwd. Rondom Sloterdijk zijn veel woontorens verrezen. terwijl daar in 2020 maar twee huizen te huur stonden. Dit jaar zijn dat er 202, wat het opmerkelijke stijgingspercentage van 10.000 procent oplevert. Ook andere nieuwbouwlocaties, zoals de IJ-oevers, laten groei zien.

In Driemond, Lutkemeer/Ookmeer en Tuindorp Nieuwendam stonden dit jaar in de vrije sector (nog) geen woningen te huur. In 2020 stonden daar respectievelijk 1, 4 en 3 woningen te huur. Daarom noteren deze wijken een krimp van 100 procent.

Voor of tegen, meer smaken zijn er niet in de discussie over de wolf. Het debat kan hoog oplopen, tot aan bedreigingen toe. Waarom doet het oprukken van dit roofdier de gemoederen zo hoog oplaaien? „Het doet mij denken aan de coronatijd.”

Dat meedoen aan een reality-datingprogramma geen garantie is voor échte liefde; daar heeft dit koppel geen boodschap aan. Sanne Plaisier (30) ontmoette Rudy van Loon (35) midden in de coronaperiode bij First Dates. De twee wilden elkaar zéker nog een keer zien: ze hebben inmiddels een dochtertje (1).

„IS en Al Qaeda hebben een compleet land in handen”, zegt verslaggever Wierd Duk in een nieuwe aflevering van de podcast Het Land van Wierd Duk. „Geen wonder dat Israël alle militaire hardware van de Syrïers heeft vernietigd.” De toekomst is ongewis, ook die van het Westen, meent Duk. ,,We zagen Syriërs over Duitse kerstmarkten marcheren, Allah aanroepend, alsof ze er de baas zijn.” Verder in de podcast: de corona-polarisatie trok diepe sporen. En: waarom omarmt links massaal de islam?

Toen zo'n beetje heel Nederland tijdens de coronapandemie de handen om de haverklap ontsmette, zouden twee mannen hebben geprobeerd een slaatje te slaan uit een gestolen lading handgel. Dat bleek gisteren in de Haarlemse rechtbank, waar de zaken tegen R.D. (44) uit Haarlem en A. van der K. (49) uit Vijfhuizen apart werden behandeld. 

Hoofdverdachte R. D. uit Haarlem zou meer op zijn kerfstok hebben en moet wat het OM betreft 38 maanden de cel in. Tegen medeverdachte A. van der K. uit Vijfhuizen is voor de diefstal van de antibacteriële gel een taakstraf van 240 uur geëist. 

Tweede lockdown

Nederland staat aan de vooravond van de tweede lockdown als D. en Van der K. in de avond van 6 oktober 2020 hun spullen uit een loods aan de Haarlemse Nijverheidsweg halen. 

Van der K. sloeg daar onder meer auto-onderdelen en banden op, waar hij snel een andere plek voor moest vinden, vertelde hij gisteren aan de Haarlemse rechtbank. "De huur was opgezegd, want de loods werd verkocht, en ik had geen maand opzegtermijn." 

18 pallets, 140 dozen, 160.000 flesjes

D. heeft een vrachtwagen en biedt Van der K. aan die te gebruiken om hun spullen gezamenlijk te verplaatsen. Zo geschiedde, maar behalve hun spullen, verdwijnen er die avond ook 18 pallets met daarop 140 dozen met in totaal 160.000 handgel in het truckje.

Althans, dat is waar de eigenaar - die ook ruimte in de loods huurde - aangifte van heeft gedaan. Volgens de rechtbank zag hij de voorraad handgel als de laatste strohalm om zijn bedrijf van een corona-ondergang te redden. Inmiddels is het bedrijf alsnog failliet verklaard.

Joviaal ontkent Van der K. dat hij iets met de diefstal te maken heeft. Hij claimt dat R. de pallets heeft ingeladen, en hij hooguit heeft 'voorkomen dat de pallet van de laadklep zou vallen'. De voorraad desinfectiemiddel zou verspreid over drie ritten uit de loods zijn verdwenen.

Een paar uur eerder claimde D. in de zaak tegen hem juist dat de roof een initiatief van Van der K. was.

Twee pallets worden uiteindelijk teruggevonden in Kerkdriel (Gelderland), en in december 2020 wordt Vijfhuizenaar Van der K. opgepakt. Na een nacht cel en verhoor mag hij naar huis, maar blijft wel verdachte in de zaak. 

Bekende of niet? 

Voor het bewijs vindt de officier het zwaar wegen dat de koper van een deel van de partij Van der K. in zijn verklaringen bij zijn voornaam noemde. Van der K. benadrukt dat hij de koper niet kende, en suggereert dat de koper en D. onder één hoedje spelen. 

De officier benadrukt dat ze voor een diefstal van deze omvang - enkele honderdduizenden euro's - een jaar celstraf kan eisen. Mede omdat het zo lang geleden is, doet ze dat niet en houdt het bij een taakstraf. De maximale, van 240 uur. 

"D. verklaart onjuist", betoogt Van der K.'s advocaat, die voor vrijspraak pleit. De richtlijn van een jaar cel voor diefstallen van deze omvang vindt hij vreemd. "Misschien is het een Sywert van Lienden-optelling", verwijst hij naar de mondkapjesaffaire. "Of is dit een corona-variant?"

Hennepkwekerij en heling

Behalve van de diefstal wordt Van der K. ook verdacht van betrokkenheid bij een hennepkwekerij en heling van een auto. De officier laat al aan het begin van de zaak weten vrijspraak voor de hennepkwekerij te vragen. Aan het eind van de zitting doet ze hetzelfde voor de heling. 

De rechtbank doet over twee weken uitspraak in beide zaken.

Ze waren elkaar tien maanden kwijt: corona dreef moeder Trudy en dochter Marthe uiteen. Maar ze overstegen de polarisatie. „Bijt af en toe op je tong.”

Als je een keer niet thuis bent om je pakket op te halen, dan kun je meestal bij een afhaalpunt om de hoek terecht, maar het komt steeds vaker voor dat mensen helemaal naar de andere kant van de stad worden gestuurd. Zoals bij het pakketpunt van PostNL in het Westelijk Havengebied.

Bijna allemaal wonen ze binnen de ring, de mensen die zich vandaag bij het distributiecentrum in het Westelijk Havengebied hebben gemeld. Ze hebben er soms een behoorlijke tocht opzitten. In totaal ben ik zo'n anderhalf uur onderweg", berekent een man die in de buurt van de Nieuwmarkt woont.

Als hij het pakketpunt binnenloopt, komt het stoom uit zijn oren. "Ik heb eerst de trein gepakt, toen de bus en het laatste stukje moest ik lopen. Ik overweeg nu een Uber naar huis te nemen."

Wie een auto heeft is waarschijnlijk iets beter af, maar ook dan duurt het bijna een half uur om vanuit De Pijp op het industrieterrein te komen, zo zegt een man die een nieuwe pannenset komt ophalen.

Pakketpunt

Het pakketpunt waar beide heren naartoe moesten komen, werd zo'n anderhalf jaar geleden door PostNL opgezet als laatste opslagplaats voordat de dozen retour worden gestuurd. Omdat het steeds vaker voorkomt dat pakketjes die niet thuis kunnen worden bezorgd, ook bij ophaalpunten in de buurt worden geweigerd vanwege een gebrek aan ruimte. Normaal gesproken wordt er dan naar het eerstvolgende beschikbare pakketje in de buurt gezocht, maar als die plek er niet is, wordt het naar het industrieterrein gebracht.

En dat is in Amsterdam, zeker in de binnenstad, vaak het geval. Het aantal pakketjes dat in omloop is wordt de laatste jaren sowieso al een stuk groter. Vergeleken met 2019, het jaar voor corona, zijn die cijfers bijna verdubbeld, zo is te zien in een eerdere reportage van AT5.

En tijdens de feestdagen hebben de postbezorgers en sorteerder het nog een tikje drukker. "Normaal komen zo'n veertig mensen per dag hier hun pakketje ophalen, nu hebben we er wel 180 per dag", zegt Wendy Sneekes, die bij het ophaalpunt werkt. Meestal zijn het de grotere pakketten die geweigerd worden, maar door de feestdagendrukte kan het ook zijn dat je voor iets kleins.

Irritatie

Ook Sneekes ziet vaak dat klanten geïrriteerd binnenlopen, maar ze benadrukt dat de pakketten zonder dit opslagpunt gelijk retour zouden worden gestuurd. "Dan moeten ze alle rompslomp opnieuw doen. En het duurt dan weer even voor het pakket retour is en je je geld terug hebt. Als je het opnieuw moet bestellen, is de kans groot dat het allemaal weer van voren af aan begint. Dan wordt er negen van de tien keer wel begrip voor getoond.

Is het dan wel leuk om dit werk tijdens de feestdagen te doen? "Ja absoluut. 99 procent van de mensen heeft er wel begrip voor. En uiteindelijk is iedereen blij ze hun pakket in handen hebben."

De huurprijzen in de Kalverstraat en de P.C. Hooftstraat zijn dit jaar flink gestegen, blijkt uit marktonderzoek. En ook staan winkels niet lang leeg. Klinkt misschien verrassend, aangezien het aantal online bestellingen maar blijft toenemen. 

Meer dan tien procent. Zo hoog is de huurstijging in de Kalverstraat en P.C. Hooftstraat ten opzichte van een jaar geleden. Dat is een van de deze week gepubliceerde uitkomsten van het marktonderzoek van vastgoedadviseur Savills. En ook staan er relatief weinig panden leeg in de twee straten. In de Kalverstraat staat 3,6 procent leeg, in de P.C. Hooftstraat is dat 3,4 procent.

P.C. Hooftstraat had het lastig

En dat terwijl veel mensen het beeld hebben dat de winkelstraat steeds minder populair wordt door het alternatief van de webshop. Dat klopt vooral voor middelgrote steden, maar voor Amsterdam niet helemaal, zegt retail-expert Dirk Mulders. "We hebben een daling gehad omdat toch steeds meer mensen via internet zijn gaan kopen, maar er zit nu wel steeds meer een balans in. Tussen winkelen in de fysieke winkel en winkelen via internet."

Een man die in de P.C. Hooftstraat net een paar spijkerbroeken heeft gekocht, legt uit waarom hij de winkelstraat vandaag verkoos boven het online shoppen. "Ik wilde zelf het materiaal voelen. En dat kan niet online." Een vrouw die door de Kalverstraat loopt noemt een ander voordeel van het fysiek winkelen. "Als je online shopt dan mis je de gezelligheid toch wel even. De kerstsfeer die hier nu heerst, biedt toch wel iets extra's."

Zelf even voelen

Maar toch, een stijging van de huurprijzen in de P.C. Hooftstraat en de Kalverstraat met ruim tien procent klinkt niet voor iedereen logisch. Zo leek het zeker na corona niet al te best te gaan met de straten, en dan met name in de 'P.C.'. "Die heeft het een tijdje moeilijk gehad, ja", beaamt Mulders. "Maar dan zie je: het luxe segment doet het nog steeds wel redelijk." 

Dat geldt dus ook voor het net iets minder luxe segment, getuige dezelfde trend in de Kalverstraat. "Ook daar zie je de dynamiek dat partijen die het moeilijk hebben verdwijnen. Maar daar komen weer nieuwe bedrijven voor in de plaats. En de 'traffic' in de Kalverstraat blijft nog wel."  

Hij reisde de hele wereld over met zijn band en staat aan de vooravond van zijn tachtigste verjaardag. Zanger George Baker , die werd geboren als Hans Bouwens, kampt met de naweeën van corona, dat bij hem uitmondde in long covid. Vooral zijn gehoor heeft een flinke opdonder gekregen. Maar hij blijft op de bühne staan. „Dit vak houdt me jong...”

De Haarlemse gemeenteraad wil 900.000 euro uittrekken om het Museum van de Geest in Haarlem-Noord de komende twee jaar door te helpen. Het museum kampt al jaren met grote financiële problemen, maar komt nu met een - naar eigen zeggen - levensvatbaar reddingsplan.

Het museum is te vinden in het Dolhuys aan de Schotersingel. In het monumentale pand werden eeuwenlang mensen met psychische problemen opgevangen. Nu huisvest het museum rond mentale gezondheid. 

Het museum kwam in de problemen door de coronacrisis en het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Door corona was het museum in Haarlem lang dicht en door de oorlog sloot het (Russische) museum Hermitage in Amsterdam, waar het Museum van de Geest ook een expositieruimte heeft. De schulden liepen snel op. In oktober balanceerde het museum op de rand van een faillissement. Het was nog maar de vraag of de salarissen van de medewerkers betaald konden worden.

Veel minder betaalde medewerkers

Een eerste reddingsplan werd afgelopen maand verworpen door de gemeenteraad. Het ging toen om een bedrag van 1,8 miljoen euro aan belastinggeld. Cultuurwethouder Diana van Loenen deed toen nog een laatste poging om elders geld te vinden. Dat is deels gelukt: de vier GGZ-instellingen die het Museum van de Geest hebben opgericht, zijn bereid om de komende jaren meer geld uit te trekken. 

Ondertussen kwam interim bestuurder Eelco Damen met een nog verder afgeschaald toekomstplan. Het museum kan door met veel minder betaalde medewerkers. Van de twintig voltijdsbanen zijn er inmiddels nog zeven over. Het bedrag dat aan de gemeente wordt gevraagd om het museum overeind te houden, is gehalveerd. Van 1,8 miljoen tot 900.000 euro. Voor de komende twee jaar. 

Huur en lening kwijtgescholden

Het gaat onder meer om het kwijtschelden van een lening uit 2020 en van de huur van het pand in 2024. De gemeente is eigenaar van het monument en heeft het een aantal jaar geleden voor veel geld laten renoveren.

Tekst loopt door onder de foto. 

Een aantal politieke partijen heeft vraagtekens bij het nieuwe reddingsplan. VVD-raadslid Alexander Bruch vreest dat het Museum van de Geest over een paar jaar opnieuw de hand moet ophouden bij de gemeente. "Dan verdient dit museum een plekje in het Museum van de Verdwenen Musea", grapte Bruch. 

'Eigen broek ophouden'

Sander van der Raadt van Trots Haarlem ziet niets in nog meer overheidssteun voor het museum. Hij vindt dat musea zelf verantwoordelijk zijn om 'hun eigen broek op te houden'. PvdA en GroenLinks oefenden alvast op het samengaan van de twee partijen in Haarlem. Ze vinden allebei dat dit de laatste keer moet zijn dat de gemeente het museum van de ondergang moet redden. 

De meeste partijen gaan, met de nodige kritische kanttekeningen, akkoord met het reddingsplan. Wethouder Van Loenen is tevreden: "Het college waardeert de doelstellingen en inhoudelijke koers van het museum; mentale gezondheid is een belangrijk thema.
Ik ben dan ook erg blij met het behaalde resultaat. Ook omdat de GGZ-instellingen hebben aangegeven extra geld uit te trekken. Het is goed om te merken dat dit plan ook brede steun heeft in de raad."

Interim bestuurder Eelco Damen van het Museum van de Geest is vanwege een vakantie niet bereikbaar voor commentaar. Een woordvoerder laat weten dat het museum blij is met het behaalde resultaat.

Fietsverhuurder Macbike is vandaag na jaren van financiële problemen officieel failliet verklaard. Begin dit jaar werd al duidelijk dat het bedrijf in zwaar weer terecht was gekomen. Het bedrijf hoopt onder een nieuwe investeerder een doorstart te kunnen maken. De vestigingen blijven voorlopig wel gewoon open.

Het bedrijf, dat decennialang knalrode fietsen uitleende aan (voornamelijk) toeristen, kreeg ten tijde van corona financiële problemen omdat er in die jaren minder toeristen naar Amsterdam kwamen. Dat gat wist Macbike in de jaren die volgden niet meer te dichten. Daarnaast kreeg de verhuurder concurrentie van onder meer de ov-fiets en verschillende deelfietsen.

Problemen

De problemen kwamen begin dit jaar aan het licht, toen Macbike haar werknemers vroeg om een maand langer te wachten op hun loon. Bij Macbike staan zo'n twintig werknemers op de loonlijst.

"Ik vind het heel naar", zegt oprichter Jos Louwman, die tot een aantal jaar geleden de leiding had en inmiddels aandeelhouder is. "Maar helaas is het niet anders. Sinds corona zijn de schulden zo hoog opgelopen dat het niet meer vol te houden was."

Concurreren

Volgens de huidige directeur Bob Oosterhout werd dat laatste alleen maar lastiger doordat er coronasteun terugbetaald moest worden. Daarnaast ziet ook hij de nieuwe concurrentie als een van de oorzaken van de teruglopende inkomsten.

"Ik heb mijn uiterste best gedaan om het te redden, maar als je moet concurreren met een bedrijf als Donkey, dat fietsen voor een fractie van onze prijs verhuurt, of Swapfiets, waar miljoenen euro's tegenaan worden gesmeten, dan is er geen beginnen aan", zegt Oosterhout.

Macbike mag voorlopig openblijven. "De curator gaat nu het bewind voeren. Daarna denk ik dat er onder een nieuwe investeerder een doorstart komt."

In de rechtbank in Amsterdam staat Sywert van Lienden woensdag oog in oog met de Staat, die bijna 30 miljoen euro eist van de gevallen tv-ster en zijn twee zakenpartners. De vermeend mondkapjesfraudeur wilde, zo zegt hij zelf, simpelweg de overheid helpen met het aanschaffen van mondkapjes in de bange eerste maanden van de coronapandemie.

Nog steeds ben ik in de war over wat onze politieke en medische elites ons in 2020 en daarna hebben aangedaan. Ik weet nu dat zij wisten dat het dragen van mondkapjes of het lamleggen van het openbare leven niet zouden helpen bij de bestrijding van de Covid-19-pandemie.

Hulpverlener Mo Bakayan heeft vandaag een Andreaspenning ontvangen voor zijn hulp aan dak- en thuislozen in de stad. Locoburgemeester Rutger Groot Wassink overhandigde de onderscheiding in de winteropvang aan de Transformatorweg in West. 

Amsterdammer Bakayan werkt sinds 2006 bij Veldwerk, waar hij samen met collega's daklozen helpt. Zo houdt hij direct contact met verslaafden, veelplegers en zorgmijders en helpt hen bij het aangaan van een hulpverleningstraject. Ook helpt hij hen om contact op te nemen met een van de hulpverleningsinstanties. 

"Tijdens de coronapandemie zorgde Bakayan met de 'coranabus' dat cliënten op straat ook de benodigde zorg kregen. Waar dit door veel organisaties als te gevaarlijk en complex werd gezien, was dit voor hem een vanzelfsprekendheid", aldus de gemeente. 

Om de mensen die hij helpt te bereiken en te motiveren stappen te nemen richting een nieuwe toekomst, gebruikt Bakayan zijn eigen levenservaring. "Met bluf, humor, energie en verstand van zaken zet hij zich dagelijks in voor de kwetsbaarste mensen in de stad", aldus de lovende woorden van de gemeente naar de Amsterdammer toe.

Andreaspenning 

De Andreaspenning wordt toegekend aan Amsterdammers die grote prestaties hebben verricht op sociaal, culturele, maatschappelijk of economisch gebied. Ook krijgen personen die zich minimaal tien jaar als vrijwilliger voor een maatschappelijk doel hebben ingezet een penning toegereikt. 

Al zo'n 25 jaar is Bas Ouwens als jongerenwerker te vinden in Den Helder. De 46-jarige doet zijn werk in een stad waar maar liefst een op de acht jongeren een vorm van jeugdzorg krijgt. "We zijn een kleine stad met grotestedenproblematiek."

Bas is een vertrouwd gezicht voor de jeugd in Den Helder. Al jarenlang zet hij zich in om jongeren kansen te bieden in een stad waar dat voor veel jongeren niet vanzelfsprekend is. Het verbaast hem dan ook niet dat juist in Den Helder relatief veel jongeren een vorm van jeugdzorg krijgen. Dat heeft volgens hem te maken met het gemiddeld lage inkomen in de stad. "Daardoor zijn er minder kansen voor de jongeren en daarom kunnen de ouders ook minder ondersteuning bieden", vertelt hij op de locatie van MEE & de Wering op Willemsoord in de havenstad.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

"Sinds de coronapandemie is het gevoel van eenzaamheid onder jongeren gegroeid. Daarnaast hebben we hier ook aardig wat jonge mantelzorgers, jongeren die voor hun ouders moeten zorgen. En als er minder inkomen is, krijg je ook meer crimineel gedrag. We zeggen ook wel eens: we zijn een kleine stad met grotestedenproblematiek."

Om jongeren te ondersteunen en kansen te bieden, organiseert Bas samen met zijn collega's van MEE & de Wering diverse activiteiten, onder andere op Willemsoord. Veel daarvan zijn gericht op het onderwijsprogramma de zeven werelden van techniek. Daarin maken jongeren kennis met techniek en technologie. Zo kunnen de jongsten bouwen met technisch LEGO, is er een gamehal, en kunnen jongeren in de radiostudio muziek opnemen of podcasts maken. Allemaal om de Helderse jongeren mogelijkheden te bieden om zichzelf te ontplooien.

Jongeren ontwikkelen game over messengeweld

De aanpak om jongeren kansen te bieden die ze anders niet zouden krijgen, werpt zijn vruchten af, merkt Bas. Een opvallend voorbeeld is een game die jongeren in 2021 zelf hebben ontwikkeld om messengeweld bespreekbaar te maken. "Daar waren zeker in Den Helder best wel wat problemen mee. We hebben zelf ook messen afgepakt bij jongerencentra en messen gevonden bij evenementen. Dat was wel een serieus aandachtspunt en iets waar we ons nog steeds zorgen over maken."

"We hebben een aantal jongens een week lang aan die game laten werken en die zeiden: 'Ik heb heel veel geleerd, maar ik heb ook nooit op deze manier m'n hersenen hoeven inzetten'. Dat is voor ons natuurlijk een prikkel om dat soort dingen te blijven aanbieden." 

Tekst loopt door onder deze reportage over de game uit 2021.

Bas werkt al bijna 25 jaar als jongerenwerker in de stad. In al die jaren zijn veel dingen hetzelfde gebleven. "Jongeren blijven wel jongeren, met hun onzekerheden en hun ruzies over jongens of meiden waar ze verliefd op zijn. Het enige wat echt is veranderd, is hoe snel ze met elkaar communiceren, via bijvoorbeeld Snapchat."

Hij legt uit dat onderlinge akkefietjes door social media veel groter worden gemaakt. "Dingen escaleren sneller. Dan zetten ze bijvoorbeeld een bericht op Snapchat dat er over vijf minuten een gevecht is. Dat wordt dan gelijk door een grote groep gezien. Dan moeten ze het ook waarmaken, want dan willen ze stoer zijn. Vroeger kon dat gewoon een week sudderen en nu moet het meteen gebeuren."

Bas en zijn team proberen daarom ook voorlichting te geven over het gebruik van social media. "We willen dat ze daar goed mee leren omgaan. Want als ze zo'n bericht niet plaatsen, gebeurt zo'n gevecht ook niet."

Vanwege zijn jarenlange ervaring komt Bas geregeld volwassenen tegen in de stad waar hij vroeger mee te maken heeft gehad. "Als ze me zien, zijn ze nog steeds heel enthousiast. Binnen de doelgroep van die tijd is een gedeelte goed terechtgekomen en er is een gedeelte waarbij het allemaal iets minder is gelukt. Wij weten ook heus wel dat niet iedereen die we helpen ook goed terechtkomt. Maar voor mij is het mooi om te zien dat je na zo'n lange periode mensen ziet die succesvol zijn met een mooi gezin en een leuke baan."

Met hun werk probeert Mee & de Wering te voelen wat er speelt in de gemeenschap, aldus Bas. "Ik heb het idee dat dat goed lukt. Dat horen we ook vaak. En juist omdat ik dit al zo lang doe, zie ik dat de oudere gasten zich weer inzetten voor de jongere gasten. Dat is alleen maar mooi."

Robert Eenhoorn heeft vrijdag zijn laatste werkdag gehad bij AZ. De Alkmaarders hebben hem bij zijn afscheid benoemd tot Lid van Verdienste en daarmee komt hij in een rijtje met onder meer Co Adriaanse, Louis van Gaal en Toon Gerbrands (zijn voorganger). Anja Schouten, burgemeester van Alkmaar, heeft hem ook benoemd tot Ereburger van Alkmaar. 

Eenhoorn kwam in 2014 als algemeen directeur bij AZ na het vertrek van Toon Gerbrands naar PSV. De oud-honkballer was de afgelopen maanden alleen in titel nog algemeen directeur en wordt opgevolgd door Merijn Zeeman. Hij was sportief directeur bij Visma-Lease Bike. 

Onder het bewind van Eenhoorn haalde AZ twee bekerfinales, eindigde in het coronaseizoen 2019/20 gedeeld eerste met Ajax en speelde het negen seizoenen Europees voetbal. Hoogtepunt was daarin het bereiken van de halve finale van Conference League in 2022/2023. Daarin bleek West Ham United te sterk over twee wedstrijden. 

Tekst gaat verder onder de X-post.

Tegenover het verlies van de halve finale van de Conference League stond wel het winnen van de UEFA Youth League in datzelfde jaar. Het trainingscomplex op Sportpark Kalverhoek werd in 2016 ingenomen en in 2019 stortte het dak in van het stadion. AZ week toen tijdelijk uit naar het stadion van ADO Den Haag.

"AZ is financieel een kerngezonde club en er is een solide buffer opgebouwd, waardoor de continuït meer dan ooit verzekerd is. De club is Robert dankbaar voor zijn inbreng, visie en tomeloze inzet. Wij wensen Robert het beste toe en hopen hem nog vaak in Alkmaar te mogen begroeten", schrijft AZ in een statement. 

Een week lang waren vorig jaar de 43-jarige Elske de B. uit Schagen en haar twee dochters van 7 en 8 jaar spoorloos. Niemand, ook hun vader niet, wist waar ze waren. Toch ontkent Elske dat ze de kinderen had ontvoerd of op de vlucht was. "Ik moest de tijd nemen om uit te rusten en na te denken", verklaart ze. "Voor mij was het alleen maar logisch dat de kinderen mee zouden gaan. Ze waren toch al bijna altijd bij mij."

De Schagense ligt vorig jaar juni in scheiding met haar man en het ouderlijk gezag van de meisjes is aan hem toegewezen. Als de vrouw vervolgens met de kinderen niet komt opdagen bij een zwemles en niet bij haar zus met wie ze had afgesproken, gaan bij hem alle alarmbellen af. Bovendien had hij van een kennis van zijn ex-vrouw gehoord dat ze mogelijk zou vluchten.

De angst bestond dat ze met haar dochters naar Spanje zou vertrekken. Na een week werden Elske en haar kinderen echter in Nederland gevonden, op een boerderij in Friesland. Ze hadden zich verstopt achter een stapel dozen. Hoewel ze haar ex-man bewust niets had verteld, ontkent Elske dat ze op de vlucht was. "Ik moest gewoon even rust hebben en wilde de tijd nemen om na te denken wat ik het beste kon doen."

"Ik ben gewoon Elske"

Vanmiddag verschijnt Elske de B. op krukken in de rechtszaal, met haar haar in een staart en een bril op. Ze weigert te gaan zitten, ondanks herhaaldelijke verzoeken van de rechter. Uiteindelijk wordt ze onder lichte dwang door een agent naar de juiste plek geleid.

"Ik ben gewoon Elske", zegt ze, als de rechter haar vraagt hoe ze heet. Ze wil niet dat hij haar bij haar achternaam noemt. Ook haar geboortedatum trekt ze in twijfel. "Ik ga uit van mijn 'earthday', en niet van mijn 'birthday'." Ze praat onafgebroken, lijkt vooral haar eigen verhaal kwijt te willen en staat zichzelf bij zonder advocaat. "Ik heb weinig vertrouwen in het systeem op dit moment. Ik vind het al heel wat dat ik hier überhaupt sta."

Elske’s levensvisie, waarin zij zich autonoom en los van de overheid verklaart, komt meerdere keren ter sprake, maar de officier van justitie vindt dit uiteindelijk niet relevant. Wat hem betreft gaat het vooral om het feit dat ze haar kinderen heeft onttrokken aan het ouderlijk gezag en daar is geen twijfel over, vindt hij. "Ze heeft mensen veel angst aangejaagd."

De vader van de kinderen vertelt tijdens de zitting hoe ingrijpend de vermissing van zijn dochters voor hem en zijn gezin is geweest. "Ik heb die zes dagen lang in een bizarre film geleefd en heb alles op alles gezet om mijn dochters terug te vinden. Elke avond liep ik langs hun lege bedjes, zonder te weten of ze nog leefden en hoe het met ze ging." Toen hij het telefoontje kreeg dat ze waren gevonden, was hij intens blij: "Het voelde alsof ik opnieuw vader was geworden."

De week dat ze weg waren heeft ook voor de kinderen gevolgen gehad, zegt hij. "Mijn oudste dochter had last van flinke haaruitval en plaste ineens weer in bed en de jongste werd bang in het donker en van harde geluiden." Ze lopen nog steeds bij een kindercoach.

"Wat moet ik met cadeaus als ik mama zo mis"

Ondanks de gebeurtenissen missen de meisjes hun moeder, die ze inmiddels al anderhalf jaar niet hebben gezien. "Het jongste meisje vertelde tegen de coach hoe ze de viering van Sinterklaas had beleefd. Ze zei dat ze er een dubbel gevoel bij had. Ze had erg genoten, maar miste ook mama. 'Lekker belangrijk al die cadeaus. Wat moet ik ermee als ik mama zo mis', had ze gezegd", aldus de officier.

De advocaat van Omar de B. (62) – geen familie van Elske de B. – noemt de zaak "een schrijnend verhaal waar alleen maar verliezers zijn." Omar, die ervan wordt verdacht Elske te hebben geholpen tijdens haar verdwijning, raakte in de coronapandemie bevriend met haar via de groepering 'Wakker Schagen'.

Hoewel hij bevestigt dat hij haar naar haar schuiladres in Friesland had gebracht, ontkent hij daar slechte bedoelingen bij te hebben gehad. "Ik werd midden in de nacht, om half twee, door haar gebeld dat ze op een parkeerplaats stond met de kinderen en hulp nodig had. Een vrouw in nood help je, die laat je niet staan." Hij zegt zich van geen kwaad bewust te zijn geweest.

OM denkt dat rol medeplichtige groter is dan hij laat zien

Dat er aanwijzingen zijn dat Omar vooraf van het plan op de hoogte was, dat hij tijdens de verdwijning de vader en de politie aan zijn deur had gehad en ze niets vertelde en dat hij via sociale media hintte op verder vervoer naar het buitenland maken dat de officier van justitie hem ervan verdenken dat zijn rol groter is dan hij nu vertelt. Ook werden de meisjes gevonden nadat de politie hem had gevolgd naar het adres in Friesland.

Bovendien heeft hij het niet op met de vader van de kinderen (die hij een narcist noemt) en vindt hij dat Elske al jaren aan het kortste eind trekt als het gaat om de opvoeding van haar dochters. Zo zou er sprake zijn van een vechtscheiding en wilde zij de kinderen graag thuisonderwijs geven, maar besloot de rechter anders. Ook verloor ze het ouderlijk gezag.

Elske vertrekt voortijdig

De officier van justitie wil dat Elske de B., die leeft van giften en een zwervend bestaan leidt, een halfjaar de cel in gaat, met aftrek van het voorarrest. Daarnaast mag ze vijf jaar lang niet in Schagen komen en krijgt ze een contactverbod met haar kinderen. Overtreding van die voorwaarden zou telkens twee weken gevangenisstraf opleveren. Voor Omar de B., die haar zou hebben geholpen, eist het OM een werkstraf. Zijn advocaat pleit voor vrijspraak.

Elske verliet de zitting voortijdig om een plechtigheid in Schagen bij te wonen, zegt ze. De rechter besloot de zaak toch voort te zetten. Uitspraak volgt over twee weken.

Vakantiebedrijf Corendon onderzoekt of het in de toekomst nog wel vanaf Schiphol kan vliegen. De haventarieven van de luchthaven gaan met 37 procent omhoog en dat betekent dat tickets duurder moeten worden. Uitwijken naar een goedkoper vliegveld is dan een mogelijkheid, aldus topvrouw Gunay Uslu. "Het bedrijf moet gezond kunnen blijven en je wil ook dat het (op vakantie gaan, red.) betaalbaar blijft voor mensen uit onze doelgroep," zegt Uslu vanavond in Gesprek aan de Amstel.  

Uslu, zegt overigens ook dat Corendon de luchthaven voorlopig niet wil verlaten. Het bedrijf staat bekend om zijn betaalbare vliegvakanties voor iedereen. "De veelvliegers zitten niet bij Corendon, want die doen dat zakelijk. Veel van onze gasten sparen een jaar lang om op vakantie te kunnen. Ze komen in het vliegtuig en dan zijn ze heel blij. Zij gaan niet voor een vergadering op en neer naar Londen." 
Uslu realiseert zich dat vliegen vervuilend is. Corendon wil daarom stappen nemen voor een beter milieu. "Wij hebben onze vloot al vernieuwd en daarnaast gebruiken we al duurzame grondstoffen." 

Bij scherpe wind, zoals met de storm van deze week, vliegen de vliegtuigen over de stad om te kunnen landen. Uslu woont zelf in Amsterdam en ziet ze dan ook overvliegen. "Mensen moeten op vakantie kunnen gaan." Om de negatieve bijwerkingen van vliegen tegen te gaan, wil ze naar alternatieven kijken. "Je kunt kijken naar veelvliegers, lange afstanden. Ik ga het bedrijf niet zomaar sluiten." Corendon verkent of vliegen in combinatie met treinvervoer mogelijk is. De toekomst ligt in elektrisch en in op waterstof vliegen. "Het liefst wil ik dat het elektrisch wordt en dat dat mogelijk is." 

Rembrandt

In het laatste kabinet van Mark Rutte was Uslu staatssecretaris van Cultuur en Media. Toen ze begin 2022 aantrad, moest ze de aankoop van 'De Vaandeldrager' verdedigen, een schilderij van Rembrandt dat 175 miljoen euro had gekost. De belastingbetaler betaalde daar 150 miljoen euro voor, de rest werd door fondsen opgebracht. Uslu bekent dat ze moeite had met de aankoop, zeker omdat zoveel mensen in de cultuursector en daarbuiten het in de coronatijd erg moeilijk hadden.

Als staatssecretaris zorgde Uslu ervoor dat de bibliotheken extra geld kregen zodat ze konden ademhalen. De komst van OBA Next in Kraaiennest in Zuidoost wordt mede daardoor mogelijk gemaakt. Ook maakte ze de cultuurwereld bestendiger voor de toekomst en zorgde ze ervoor dat streamingbedrijven 5 procent van hun budget moeten besteden aan Nederlandse producties. Uslu groeide grotendeels op in Amsterdam en woont daar nog steeds. Met Rijken blikt ze terug op haar jeugd, waaronder haar schooltijd op het Montessori Lyceum en uitgaan in clubs als Mazzo en Roxy. Tevens werkte ze jarenlang als wetenschapper aan de UvA. Ze woont nog steeds in Amsterdam. 

Gunay Uslu is vanavond om 21.00 uur te gast bij Kemal Rijken in 'Gesprek aan de Amstel', waar ze ook terugblikt op haar tijd in de politiek. Kijk hier de uitzendingen terug.

De natuur wordt drukker en daarom gaat Natuurmonumenten per 1 januari strenger controleren op de huisregels op Landgoed Nijenburg en in het Heilooërbos. Ook hebben ze de regels voor commercieel gebruik aangescherpt. Zo moeten sportgroepen, hondenuitlaatdiensten of grote families die gebruikmaken van het bos een afdracht doen voor behoud van de natuur.

Jaarlijks verwelkomt Natuurmonumenten tienduizenden bezoekers op landgoed Nijenburg en in het daarbij horende Heilooërbos. Boswachter Mariska van der Leij ziet ook een toename van bezoekers sinds corona en daarom vraagt ze extra aandacht voor de huisregels.

Grote groepen moeten toestemming vragen

Niet alleen de natuur heeft te lijden onder de toenemende bezoekersaantallen. "We krijgen ook regelmatig klachten van bezoekers", vertelt Mariska. "Dat gaat vaak over loslopende honden waar dat niet mag, maar ook over andere overlast." Een basisregel die bijvoorbeeld vaak overtreden wordt is dat mensen van wandelpaden afgaan.

Daarom scherpt Natuurmonumenten de regels aan. Zo mag een begeleider maximaal drie honden meenemen naar het bos. Ook moeten grote groepen toestemming vragen en een afdracht doen voor behoud van de natuur.

De tekst gaat verder onder de foto.

Ook zijn er steeds meer commerciële partijen die hun geld verdienen in natuurgebieden. "Als je als professioneel yogadocent of sporttrainer gebruikmaakt van ons landgoed, dan vinden wij het niet meer dan redelijk dat je dat met ons afstemt", zegt Mariska.

Ook moeten dit soort partijen een kleine afdracht doen. "Je maakt gebruik van faciliteiten die niet van jou zijn en geld kosten om te onderhouden."

Toestemming vragen voor activiteiten kan via www.nm.nl/toestemming.

Wie gaat de regels handhaven?

Mariska loopt als boswachter zelf vaak in het bos, maar ze is niet de enige die de regels zal handhaven. Natuurmonumenten heeft dit jaar drie extra boswachter-boa’s aangenomen voor toezicht en handhaving. Die kun je dus ook gaan tegenkomen. 

Met de verscherpte huisregels wil Natuurmonumenten de druk op de natuur verminderen. "Als boswachter vind ik het geweldig dat zoveel mensen genieten van de prachtige landgoed, maar we moeten het wel een beetje blijven reguleren", zegt Mariska.

Zo benadrukt ze nogmaals dat mensen op wandelpaden moeten blijven en honden aan de lijn waar dat verplicht is. "Het lijkt allemaal wat flauw, maar we zijn een vereniging die de natuur beschermt en willen ook dat de volgende generaties hiervan kunnen genieten."

De natuur wordt drukker en daarom gaat Natuurmonumenten per 1 januari strenger controleren op de huisregels op Landgoed Nijenburg en in het Heilooërbos. Ook hebben ze de regels voor commercieel gebruik aangescherpt. Zo moeten sportgroepen, hondenuitlaatdiensten of grote families die gebruikmaken van het bos een afdracht doen voor behoud van de natuur.

Jaarlijks verwelkomt Natuurmonumenten tienduizenden bezoekers op landgoed Nijenburg en in het daarbij horende Heilooërbos. Boswachter Mariska van der Leij ziet ook een toename van bezoekers sinds corona en daarom vraagt ze extra aandacht voor de huisregels.

Grote groepen moeten toestemming vragen

Niet alleen de natuur heeft te lijden onder de toenemende bezoekersaantallen. "We krijgen ook regelmatig klachten van bezoekers", vertelt Mariska. "Dat gaat vaak over loslopende honden waar dat niet mag, maar ook over andere overlast." Een basisregel die bijvoorbeeld vaak overtreden wordt is dat mensen van wandelpaden afgaan.

Daarom scherpt Natuurmonumenten de regels aan. Zo mag een begeleider maximaal drie honden meenemen naar het bos. Ook moeten grote groepen toestemming vragen en een afdracht doen voor behoud van de natuur.

De tekst gaat verder onder de foto.

Ook zijn er steeds meer commerciële partijen die hun geld verdienen in natuurgebieden. "Als je als professioneel yogadocent of sporttrainer gebruikmaakt van ons landgoed, dan vinden wij het niet meer dan redelijk dat je dat met ons afstemt", zegt Mariska.

Ook moeten dit soort partijen een kleine afdracht doen. "Je maakt gebruik van faciliteiten die niet van jou zijn en geld kosten om te onderhouden."

Toestemming vragen voor activiteiten kan via www.nm.nl/toestemming.

Wie gaat de regels handhaven?

Mariska loopt als boswachter zelf vaak in het bos, maar ze is niet de enige die de regels zal handhaven. Natuurmonumenten heeft dit jaar drie extra boswachter-boa’s aangenomen voor toezicht en handhaving. Die kun je dus ook gaan tegenkomen. 

Met de verscherpte huisregels wil Natuurmonumenten de druk op de natuur verminderen. "Als boswachter vind ik het geweldig dat zoveel mensen genieten van de prachtige landgoed, maar we moeten het wel een beetje blijven reguleren", zegt Mariska.

Zo benadrukt ze nogmaals dat mensen op wandelpaden moeten blijven en honden aan de lijn waar dat verplicht is. "Het lijkt allemaal wat flauw, maar we zijn een vereniging die de natuur beschermt en willen ook dat de volgende generaties hiervan kunnen genieten."

Amsterdammers gebruiken steeds meer elektrische apparaten en dat zorgt ook voor een steeds hogere stapel aan bijvoorbeeld lege batterijen. Die kunnen ingeleverd worden in de winkels waar ze ook te koop zijn. Groot elektrisch afval kan juist weer naar een recyclepunt. Zoals in Zuidoost, waar beheerder Rob van Veen Amsterdammers de weg wijst naar de juiste container.

Van Veen loopt vol trots over het terrein van het recyclepunt aan de Meerkerkdreef in Zuidoost. In Amsterdam Informeert vertelt hij wat ze zoal doen op het punt. ''Mensen komen hier hun afval brengen, vooral hun grof afval. Dat verdelen we dan over al die verschillende stromen en daar proberen we dan weer nieuwe producten van te maken'', vertelt hij terwijl hij op een enorm bord wijst waarop staat waar je welk type afval kunt lozen.

Van Veen wijst ons persoonlijk de weg op het terrein. ''Hier zijn de harde kunststoffen, waar van die speelmatten van worden gemaakt voor die kindertoestellen. Van ons hout wordt spaanplaat gemaakt en hier is ons chemisch afvaldepot, waar mensen hun klein chemisch afval kunnen inleveren.''

Publiek verdrievoudigd sinds corona

Van Veen zag het publiek toenemen in coronatijd. Van gemiddeld 60 klanten per dag vóór corona zitten ze nu op gemiddeld 150 per dag. Dus het aantal bezoekers is verdrievoudigd. ''Wij waren natuurlijk één van de weinige plekken die open waren, we gingen toen zelfs op zondag open en mensen kwamen hun afval brengen. En dat is toch wel blijven hangen.''

Groot afval naar recyclepunt, klein naar winkel

Op het receyclepunt waar Van Veen werkt kunnen Amsterdammers groot afval kwijt, zoals oude wasmachines. Kleine chemisch afval, zoals batterijen, kunnen ingeleverd worden in de hele stad bij inleverpunten in supermarkten, winkels en bouwmarkten.

''Het is zonde als alles op straat wordt gelegd want dan gaat alles door elkaar heen en dat wil je niet. Dit is de toekomst, we moeten naar een circulaire maatschappij, dat alles goed gescheiden wordt'', besluit Van Veen. ''Dat is gewoon heel belangrijk voor de generatie die na ons komt.''

Oktober 2021. De coronabesmettingen lopen op en veel ondernemers hebben het zwaar door tal van beperkingen. Soufiane mag in zijn handen knijpen dat het met zijn business nog op rolletjes gaat.

Ondanks de vernieuwing van de Laat in Alkmaar staan veel winkelpanden in het centrum leeg. Maar wat doet de gemeente om de leegstand tegen te gaan? In de laatste aflevering van de vierdelige serie gaat wethouder Christiaan Peetoom dieper in op het probleem.

In aflevering één luiden hoteleigenaar Bob en inwoner Herman de noodklok over het straatbeeld in Alkmaar. De sleutel ligt voornamelijk in handen van vastgoedeigenaren, zo werd ons uitgelegd in aflevering twee. Maar die eigenaren kunnen lang niet altijd de huur verlagen en soms is het zelfs voordeliger om winkelpanden leeg te laten, vertelde vastgoedexpert Hans van de Leygraaf in aflevering drie.

Ook wethouder Christiaan Peetoom ziet dat er voornamelijk leegstand is in het gebied rond de Laat. "Het centreert zich hier en daardoor ontstaat het beeld dat er enorm veel leegstand is", vertelt hij. "Nu valt die leegstand over het algemeen wel mee. Maar dit stuk doet pijn bij elke Alkmaarder die hier loopt. Ook de pandeigenaren", besluit Peetoom.

Leegstandswet of panden opkopen?

Daarom gaat de wethouder in gesprek met verschillende pandeigenaren. "Uiteindelijk kan je ook als gemeente meer doen", legt Peetoom uit. Daarmee doelt de wethouder op andere maatregelen als bijvoorbeeld de eerder genoemde leegstandswet.

"Maar ik denk nog niet dat dit soort maatregelen verstandig zijn", zegt hij. "In eerste instantie gaan we gezamenlijk kijken met de eigenaren wat we kunnen doen. Maar uiteindelijk als dat niet werkt zullen we naar andere oplossing moeten kijken", zegt Peetoom.

De tekst gaat verder onder de foto.

Voor het oog verdwijnen er momenteel meer ondernemers uit de Laat en de Payglop dan dat erbij komen. Gelukkig voor Alkmaar begint een jong stel in december wel aan een nieuwe uitdaging in het verpauperde gedeelte van de stad. 

Krijgen jonge ondernemers wel de ruimte?

Marietta Hakobian (29) en Coen de Waal (33) huren een pand in de Payglop waar ze schilderworkshops gaan geven. Onder de naam Studio ArtBeat wil het duo graag meer kleur geven aan de binnenstad van Alkmaar.

"Wij bieden een activiteit aan met onze schilderworkshops voor bijvoorbeeld vrienden, families of collega's", vertelt Marietta. "Daarbij willen we ook graag een drankje aan kunnen bieden, maar daar werd vanuit de gemeente niet positief op gereageerd. Er zijn al genoeg horecagelegenheden kregen we te horen." De aanvraag voor de vergunning loopt nog.

Ook het zoeken van een pand bleek nogal een opgave. "Bij veel leegstaande panden hebben we geïnformeerd, maar soms waren ze niet eens te huur", zegt Coen. Gelukkig vond het stel een pand waarvan de verhuurder zich flexibel opstelt. "Hij gunt het ons echt."

Tekst gaat door onder de foto. 

Marietta en Coen hopen snel van start te gaan met hun workshops. Ook hopen ze straks meer buren te hebben in de Payglop.

Wethouder heeft vertrouwen in de toekomst

Daarvoor heeft de gemeente nog een hoop werk te doen. De vernieuwde Laat en de gesprekken met ondernemers en vastgoedeigenaren moeten dit gedeelte van de stad weer aantrekkelijk maken. Maar ook het stuk vanaf het oude V&D-gebouw in de Laat gaat de gemeente nog aanpakken.

"We hebben net de gesprekken gehad met bewoners om ook de rest van de Laat weer bloeiend en gezellig te maken", vertelt wethouder Christiaan Peetoom. Hij kijkt ondanks de huidige leegstand met vertrouwen naar de toekomst. "Door online bestellen en corona zien we in veel meer steden dat er uitdagingen zijn, dus is het logisch dat gemeenten wat te doen hebben."

Tekst gaat door onder de foto.

Peetoom denkt dat de gemeente in gezamenlijkheid met ondernemersvereniging Alkmaars Bolwerk de juiste weg is ingeslagen. "De binnenstad is het visitekaartje van je gemeente en dus zetten we alles op alles om het hier weer te laten bruisen." 

Ze zullen samen moeten zorgen dat er weer huurders komen. "Anders kunnen we altijd nog grijpen naar andere maatregelen", besluit Peetoom. "Maar dan moet je wel eerst er alles aan gedaan hebben om het te verbeteren en dat zijn we nu aan het doen."

Heb je de eerste drie afleveringen van de serie over leegstand in de binnenstad van Alkmaar gemist? Bekijk ze hieronder terug.

Zoals elk jaar zou er ook nu weer in de decembermaand een kunstijsbaan staan op de Beatrixstraat in Den Helder. Alle voorbereidingen waren al getroffen en op 7 december zou de baan opengaan. Maar op het laatste moment gaat het toch niet door. Ondernemers en omwonenden willen het niet, waardoor de vergunning op losse schroeven kwam te staan.

De vergunning voor de kunstijsbaan op de Beatrixstraat in Den Helder was al verleend door de gemeente, meldt de organisatie van de ijsbaan. "Maar enkele winkeliers en omwonenden hebben hiertegen op het laatste moment bezwaar gemaakt."

De ondernemers, die tussen begin december en begin januari de ijsbaan pal voor hun deur hebben staan, klagen vooral over de slechte bereikbaarheid van hun winkels, terwijl omwonenden met name mopperen over geluids- en verkeersoverlast. Daarbij zou de piekstroom die de ijsbaan veroorzaakt regelmatig leiden tot stroomuitval in de buurt.

En ook geeft één van de ondernemers aan dat 'zelf iets leuks ondernemen in deze maand, bijvoorbeeld een kerstmarkt, niet mogelijk is met een ijsbaan voor de deur'.

Door de Helderse bezwarencommissie zijn deze mensen in het gelijk gesteld. De commissie is kritisch op de gemeente en snapt niet waarom een meerjarige vergunning niet is goedgekeurd vanwege twijfels en bezwaren, maar voor dit jaar de ijsbaan er wel mocht staan. Bovendien vindt ze dat er met de bezwaren niets, of te weinig, is gedaan.

De gemeente moet de vergunning vervolgens repareren, maar de organisatie van de ijsbaan durfde daar niet op te wachten en heeft zelf besloten de stekker uit het project te trekken. "Het is nog een week voor we zouden beginnen met opbouwen. Nu kunnen we, met een flinke schade weliswaar, nog terug. Als we langer zouden wachten en het blijkt dan dat het niet doorgaat, zijn we veel meer geld kwijt", zegt Kees Jan Tuin van de organisatie.

'Kost ons straks mogelijk nog veel meer'

Hij laat weten nu al zo'n 30.000 euro verlies te hebben. De ijsbaan is al twintig jaar te vinden in de Helderse binnenstad en stond, met een korte onderbreking tijdens de coronaperiode, tien jaar in deze winkelstraat. Het is mogelijk dat die hier in de toekomst niet meer terug mag komen. Tuin: "Als we helemaal niet meer op deze locatie mogen staan, moeten we ook het vaste stroompunt en de waterput weghalen en kost het ons nog veel meer."

Maar nu is er dit jaar dus helemaal geen ijsbaan in de binnenstad. "Dit nieuws raakt ons allemaal diep", schrijft het bestuur op Facebook. Ze richt zich tot de vele vrijwilligers die elk jaar meehelpen: "De voorbereidingen waren al in volle gang, en we weten hoeveel energie, tijd en middelen jullie hebben geïnvesteerd om de ijsbaan tot een succes te maken. Jullie betrokkenheid, enthousiasme en steun hebben altijd een grote rol gespeeld in het creëren van deze verbindende, gezellige winteractiviteit voor onze Helderse gemeenschap."

De organisatie vervolgt: "De ijsbaan was niet alleen een plek waar hele generaties jutters sinds 2004 hebben leren schaatsen, maar ook een toonbeeld van inclusiviteit en gemeenschapszin. Het verlies van de baan betekent niet alleen het verdwijnen van sportieve activiteiten, maar ook van een plek waar verbinding, integratie en plezier centraal stonden."

In de toekomst op andere plek?

Hoe het nu verder moet, en of de ijsbaan volgend jaar op een andere plek in Den Helder kan worden opgezet, is nog niet bekend. "Het nieuws is nog vers, en het bestuur heeft op dit moment nog geen besluit genomen over hoe het verder zal gaan. Er zal de komende tijd worden overlegd om de mogelijkheden en eventuele toekomstplannen te bespreken."

Kees Jan Tuin geeft aan nu vooral bezig te zijn met 'damage control'. Hij wil nog niet nadenken over hoe het volgend jaar zou moeten. Er is geopperd door zowel de omwonenden en ondernemers áls de bezwarencommissie om de ijsbaan volgend jaar op de voormalige rijkswerf Willemsoord te plaatsen. Of dat ook haalbare kaart is, zal moeten blijken.

Hoewel de coronamaatregelen inmiddels ruim twee jaar geleden zijn opgeheven, blijft de culturele sector worstelen met de gevolgen ervan. Woensdagochtend stond de Kunstenbond in de rechtbank van Den Haag tegenover De Staat om namens acht zelfstandigen compensatie te eisen, die oploopt tot tienduizenden euro’s per persoon. „We zien dit als een proefproces. Er zijn er nog duizenden andere gedupeerden.”