Drie jaar nadat corona een groot deel van werkend Nederland het thuiswerkkantoor in had gejaagd, en het stil werd onder het systeemplafond, zijn ’we’ al een heel eind op weg naar het oude normaal. De dagelijkse files lijken nooit te zijn weggeweest, en in de (ingekorte) trein zijn in de spits alle zit- én staanplaatsen als vanouds bezet. Maar schijn bedriegt: veel mensen werken nog meerdere dagen per week thuis. Te vaak, vinden veel bazen. En dus besluiten ze om hun mensen uit alle macht terug naar kantoor te lokken. Of te dwingen.

Ajax moet in de toekomst, net als alle andere betaald voetbalorganisatie's (BVO) in Nederland, mogelijk een vergunning gaan aanvragen voorafgaand aan elke wedstrijd. Daarin moet onder meer het risicoprofiel van de wedstrijd beschreven staan, net als hoe de veiligheid gewaarborgd wordt. 

Dat is de wens van de burgemeesters die een BVO in hun gemeente hebben. Dat staat in het handelingskader dat de burgemeesters hebben opgesteld. Daarin staat onder meer dat ordeverstoringen rondom voetbalwedstrijden na de coronacrisis steeds vaker voorkomen. 

De burgemeesters zeggen dat de KNVB en de clubs zelf in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor de veiligheid. "Maar in de praktijk worden soms onvoldoende maatregelen genomen. Daarom willen de burgemeesters het toezicht aanscherpen, zodat voetbal gastvrij, veilig en toegankelijk blijft", schrijven de burgemeesters Depla (Breda) en Marcouch (Arnhem). Zij hebben het handelingskader opgesteld. 

Straf bij misdraging

Politie, de gemeente en de betreffende voetbalclub moeten uiterlijk zes weken voor een wedstrijd alle informatie met elkaar gedeeld hebben. Dat gaan dan onder meer over het verwachte aantal toeschouwers en specifieke maatregelen. 

Als supporters van een club zich niet aan de vergunningsvoorwaarden houden, krijgen de clubs een straf. De eerste keer is dat een waarschuwing, daarna kan dat oplopen tot een dwangsom of een wedstrijd zonder publiek. Als uitsupporters zich collectief misdragen, dan moet een club een of meerdere keren ook in thuiswedstrijden zonder publiek gaan spelen.

Reizigers hebben recht op een prijsverlaging van hun pakketreis als zij tijdens die vakantie zijn getroffen door onverwacht opgelegde coronamaatregelen.

Het Tata Steel-schaaktoernooi staat op punt van beginnen en langzaam druppelen de grootmeesters binnen. De beste spelers ter wereld nemen voor dik twee weken bezit van Wijk aan Zee. Onder die elite bevindt zich een schaker van nog maar 23 uit Groningen: Jorden van Foreest. Wie zijn naam een paar jaar geleden zou hebben genoemd, was schouderophalend bekeken. Maar sinds zijn overwinning hier in 2021, kennen veel mensen hem. 

Van Foreest is vanwege persverplichtingen iets eerder naar Wijk aan Zee gekomen, maar vervelend vindt hij dat niet. Voor hem gaat er weliswaar niets boven Groningen; ook in Wijk aan Zee komt hij graag. Het past zelfs beter in zijn voorbereiding op het 85ste Tata Steel-schaaktoernooi. Van Foreest heeft daar wat goed te maken. "Ik heb onder mijn niveau gepresteerd de laatste tijd. Het schaakjaar 2022 was niet mijn beste, ik hoop dat ik hier het herstel kan inzetten."

Zoals het topschakers betaamt wil hij zich niet uitlaten over zijn kansen op het sterk bezette toernooi, waar wereldkampioen Magnus Carlsen traditiegetrouw favoriet is. Liever heeft hij het over de terugkeer van de amateurschakers in sporthaal De Moriaan.

Twee jaar speelden alleen de grootmeesters in Wijk aan Zee. Vanwege corona werden de amateurschakers niet toegelaten, terwijl dat, volgens velen, juist de charme is van het evenement. Nergens ter wereld spelen huis-tuin- en keukenschakers in dezelfde ruimte als de beste spelers ter wereld. "Ik ben blij dat ze er weer bij mogen zijn", zegt Van Foreest, "Ik vond het maar saai de twee coronajaren zonder hen. Het hoort gewoon bij dit toernooi. Dat maakt het uniek."  

Vanavond is de loting, morgen gaat het toernooi van start.

2023 kan voor Jackie Koorn - ook wel She Hulk - uit Schagen niet beter beginnen. Niemand minder dan een journalist van de New York Post nam contact met haar op, vanwege haar openheid op social media over haar lichaam. "Ik ben een grote vrouw en ik heb mijn curves, heupen en vrouwelijke vormen, maar ik ben ook gezond en fit."

Het is eigenlijk puur toeval dat Jackie tussen de vele berichten die ze krijgt op haar Instagram er eentje ziet van een Amerikaanse journalist. Ze komen met elkaar in contact en de journalist genaamd Amy wil graag een artikel over Jackie schrijven voor in de New York Post. "Ik ben altijd op zoek naar unieke mensen en daar ben jij een van, zei ze tegen me", vertelt Jackie.

Jackie is met haar enorme spierballen en vele tatoeages namelijk een opvallende verschijning. Ze deelt graag video's van zichzelf in de sportschool of selfies op haar sociale media.

Afgelopen maandagnacht verscheen het artikel op de website van de New York Post en dat vindt Jackie erg bijzonder. "Het is echt bizar, heel New York leest het gewoon", vertelt ze trots.

Nieuwe volgers

Het is allemaal nog erg onwerkelijk voor de nuchtere 'She Hulk', maar ze merkt al gauw wat voor impact het artikel heeft op haar sociale media. "Ik had er een paar uur nadat het artikel online kwam al 5.000 volgers bij", vertelt ze. "Mijn telefoon gaat de hele dag af."

De Schagense is blij met alle aandacht, want ze hoopt andere vrouwen te inspireren. "Ik wil een voorbeeld voor andere grote vrouwen zijn, want ik ben alleen maar groter geworden, maar ben wel gezond", legt ze dan ook uit. "Ik hoop dat veel meer vrouwen hier een voorbeeld aan kunnen nemen."

Jackie heeft de afgelopen jaren namelijk een flinke transformatie ondergaan. in 2014 woog ze nog zo'n 75 kilogram, maar nu weegt ze 160 kilogram. Toch is ze niet aangekomen door een slecht eetpatroon of weinig sporten, integendeel zelfs: "Daar is 70 procent aan pure spierkracht bijgekomen", legt Jackie uit.

Om zo gespierd te kunnen worden én blijven hanteert Jackie al jaren een strak regiem. Dat betekent elke dag naar de sportschool voor krachttraining. En dat is lastig vol te houden zou je denken, maar voor 'She Hulk' alles behalve. "Ik kan gewoon niet stilzitten, dus de sportschool is de ultieme uitweg daarvoor", zegt ze met een lach. 

Momenteel is Jackie bezig met droogtrainen. Dat betekent dat ze zoveel mogelijk vetmassa om wil zetten in spiermassa. Haar dagen zien er altijd vrijwel hetzelfde uit: "'s Ochtends begin ik met een eiwitshake en doe ik 120 push-ups en 's avonds ga ik altijd naar de sportschool en train ik twee uur."

Kickboksen

2023 is voor 'She Hulk' eigenlijk nu al een geweldig jaar, maar ze heeft nog meer dromen. Ze is namelijk een fanatiek kickbokser en wil dat maar al te graag weer oppakken en voor de laatste keer de ring in. "Mijn laatste wedstrijd was voor de coronapandemie en ik word ook een dagje ouder, daarom wil ik nog één keertje tegen iemand kickboksen", vertelt ze. 

Nu nog een tegenstander vinden, maar Jackie start binnenkort al met haar wedstrijdvoorbereiding om in goede conditie te zijn. En of ze nog andere plannen heeft? "Niet echt, ik leef van dag tot dag."

In coronatijd kwamen ze voor de meeste mensen als geroepen: flitsbezorgservices Gorillas, Getir, Flink en Zapp, die je boodschappen binnen tien minuten thuisbezorgden terwijl je zelf in eenzame isolatie zat. Maar de rol van flitsbezorging is in twee jaar tijd snel veranderd.

Korte bezorgtijden beloven de bedrijven allang niet meer. Bovendien zijn de prijzen gestegen de openingstijden beperkt – geen nachtelijke ’s nachts meer voor de hongerige Amsterdammer dus. Uit recente cijfers van ING blijkt dat het aantal bestellingen in Nederland het afgelopen jaar met ruim veertig procent daalde. De vraag rijst of er nog wel een toekomst voor de flitsbezorging in Amsterdam is.

“Ik heb niet het gevoel dat het nog heel erg speelt ofzo”, zegt een HvA-studente desgevraagd. Ook andere studenten vertellen niet of nauwelijks meer bij flitsbezorgers te bestellen, of alleen wanneer ze “heel brak” zijn.

Overlast

Snel na de komst van de eerste darkstores in de stad – nog maar twee jaar geleden – kwamen de eerste klachten van omwonenden. Onder andere in De Pijp en in West klaagden bewoners over het lawaai en de af- en aanrijdende bezorgers. De gemeente kon op dat moment niet meer doen dan handhaven, maar zocht ondertussen naar een duurzamer oplossing voor de aanhoudende overlast. Toenmalig wethouder Marieke van Doorninck (Ruimtelijke Ordening) stelde in januari 2021 een voorbereidingsbesluit in, waarmee zij de vestiging van nieuwe darkstores in de stad voor een jaar kon verbieden. 

De flitsbezorgers startten daarop een charmeoffensief: van kunstwedstrijden om de afgeplakte ramen op te leuken tot een gezamenlijke gedragscode om de band met de buurt te verbeteren. Het lijkt weinig op te leveren. Buurtbewoners vertellen aan AT5 dat het nog steeds een “teringzooi is met die jongens” en dat wonen naast een darkstore “de hel op aarde” is.

Gesloten darkstores

Een winkel van Zapp in de Fagelstraat is de eerste die op last van de gemeente moet sluiten omdat die niet in het bestemmingsplan zou passen. Zapp stapt naar de rechter, die de gemeente in het gelijk stelt. In De Pijp worden drie winkels van Gorillas, Zapp en Getir gesloten, die al langere tijd voor overlast zorgen.

Inmiddels zijn er van de 32 darkstores nog 27 open. Tegen 6 winkels onderneemt de gemeente momenteel nog stappen, onder andere tegen Flink op het Van Limburg Stirumplein. Die winkel had afgelopen vrijdag dicht moeten zijn, maar besloot open te blijven. De gemeente heeft inmiddels een besluit last onder dwangsom verstuurd. Ook voor een aantal darkstores dat tot mini-supermarkt is omgebouwd dreigt sluiting.

Industrieterreinen

Nadat Zapp in juni vorig jaar uit Nederland vertrok en Gorillas in december door Getir werd overgenomen, zijn in Amsterdam alleen Flink en Getir nog over. Als het nieuwe bestemmingsplan in werking treedt, dat de gemeente eind vorig jaar presenteerde en dat nu ter inspraak ligt, zullen de bedrijven naar industrieterreinen buiten de stad moeten verhuizen.

Lector stadslogistiek Walther Ploos van Amstel verwacht niet dat dit de doodssteek voor de bedrijven zal zijn: “Er zijn genoeg kleine bedrijventerreinen in de stad waar flitsbezorgers zich kunnen vestigen. Dan kunnen ze nog steeds binnen een half uur boodschappen bezorgen.”

Hij meent dat de rol van flitsbezorgers het afgelopen jaar is veranderd: “De consument die ’s nachts een zakje chips en een blikje cola koopt is wel verleden tijd. Gemiddeld kopen mensen nu voor 20 euro aan spulletjes. Het gemak waarmee we een pizza thuis laten bezorgen, geldt ook steeds meer voor de dagelijkse boodschappen:”

Ploos van Amstel verwacht dat uiteindelijk een van de twee aanbieders over zal blijven, maar denkt ook dat de reguliere winkelketens niet stil blijven zitten: “Dat hoeft niet per se Jumbo of Albert Heijn te zijn, maar kan ook een kleine ondernemer zijn die vanuit zijn winkeltje snel de Amsterdammers kan bedienen.”

Uit een rondgang langs verschillende theaters en poppodia blijkt dat het na twee armoedige coronajaren weer goed gaat met de culturele instellingen. Toch heeft de pandemie voor verandering gezorgd, zo zijn het vooral jonge bezoekers die een kaartje kopen en moeten theaters er hard aan trekken om hun trouwe, vaak oudere, bezoekers weer terug te winnen. 

In de coronajaren was het voor veel culturele instellingen nog maar de vraag of ze het hoofd boven water konden houden, maar nu alle coronamaatregelen al een tijdje voorbij zijn lijken ze zo langzamerhand weer uit het dal te klimmen. Zo ook het DeLaMar Theater. "Het zit niet altijd vol, maar we zien wel echt een stijgende lijn. Heeft wel even geduurd hoor", vertelt directeur Andreas Fleischmann. Ook de directeur van de Kleine Komedie Jörgen Tjon A Fong is blij dat zijn zalen weer gevuld zijn. "Vanavond staat Daniel Arends hier, dubbel uitverkocht. Gelukkig!"

Toch hebben theaters moeite hun vaste klanten weer terug te krijgen. Vooral omdat het voor veel van hen geen routine meer is. "Ze denken: ik ga maar niet meer een half jaar van tevoren een kaartje kopen, want straks wordt het weer verschoven of uitgesteld", aldus Fleischmann. Dus let het DeLeMar extra op bij hun programmering en hoe ze die promoten: "Omdat mensen later beslissen gaat het erom wanneer je aandacht van het publiek probeert te trekken. We zitten nu korter op de bal." Ook moeten producties volgens Fleischmann meer opvallen. Daarom richt hij zich op de grote internationale producties. 

Jongere doelgroep 

Daarnaast focussen de theaters zich op een nieuwe jongere doelgroep."In onze programmering hebben we een focus op jonge cabaretiers. We willen de komende jaren ook echt ons best doen om nieuw talent te stimuleren, omdat theaterbezoek bij mensen niet meer vanzelfsprekend is", zegt Tjon A Fong.  

Toch is het geen verloren zaak om de oudere fans weer terug te winnen. "De trouwe doelgroep is meer dan ooit welkom, maar dat duurt langer om weer op te bouwen, aldus  Fleischmann. 

Voor het tweede kwartaal op rij zijn de huizenprijzen gedaald. Makelaarsvereniging NVM ziet de eerste daling op jaarbasis in negen jaar tijd en spreekt van een 'omslagpunt'. In de regio's IJmond, Groot-Amsterdam en Haarlem daalden de prijzen het hardst, zo een 9 procent lager dan een jaar eerder. 

De NVM meldt dat de gemiddelde verkoopprijs van een bestaande woning de laatste drie maanden van 2022 op 407.000 euro lag, zo een 20.000 euro lager dan een kwartaal eerder. Volgens woordvoerder Marc van Lee loopt de schaarste op de woningmarkt van vorig jaar wat terug en koersen we weer op een wat 'gezondere woningmarkt'. 

Hij geeft hiervoor de stijging van de energieprijzen, de hoge inflatie en gestegen hypotheekrente als verklaring. "Deze combinatie van factoren maakt dat woningkopers wat minder snel én hoog bieden dan voorheen. Op deze manier komen vraag en aanbod iets dichter bij elkaar."

Regio's Amsterdam, IJmond en Haarlem

De meeste gemeenten in Noord-Holland komen overeen met de landelijke gemiddelde daling. Behalve de regio's Groot-Amsterdam, IJmond en Haarlem, daar is de stijging het sterkst met zo een 9%. Makelaar in de regio Amstelland Chris van Zantwijk bevestigt dit beeld. Volgens hem worden de steden zelf iets minder hoog gewaardeerd, maar de buitengebieden des te meer. Chris ziet het zelf als een bijeffect van corona: "Mensen kiezen bewust voor meer (buiten)ruimte. Zo heeft thuiswerken een grote vlucht genomen. De dalingen in de steden zijn voor een groot gedeelte vanwege die reden verklaarbaar."

Ruimer woningaanbod

In de regio 't Gooi lijkt de verhitte huizenmarkt ook wat af te koelen. Door de ruimte op de woningmarkt vorig kwartaal steeg het woningaanbod met 14%. Zo kostte een huis in Hilversum in de laatste maanden van 2022 gemiddeld 490.000 euro, een daling van 3% ten opzichte van 2021 waar kopers een bedrag van 495.000 euro voor huis betaalden. 

Ook in de rest van de provincie nemen de huizenprijzen af. Zie onderstaand kaartje voor de exacte informatie per regio.  

Starters

Het nieuws dat de gemiddelde verkoopprijzen van woningen dalen zal voor starters nog niet veel zoden aan de dijk zetten. Marc van Lee: "Als starter is de gemiddelde woningprijs van 407.000 euro alsnog enorm veel geld. Zij zullen nog steeds veel geld moeten verdienen om voor een dergelijke woning in aanmerking te komen." Hoewel de stijgende hypotheekrente zorgt voor lagere woningprijzen, maakt de stijging het voor starters juist lastiger om in aanmerking te komen voor een hypotheek.  

Ook makelaar Chris van Zantwijk ziet in zijn regio Amstelland nog geen licht aan het einde van de tunnel voor starters: "Voor de starter is er niks te vieren. De gemiddelde woningprijs daling staat niet in verhouding tot de stijging van de hypotheekrente." 

Voor het tweede kwartaal op rij zijn de huizenprijzen gedaald. Makelaarsvereniging NVM ziet de eerste daling op jaarbasis in negen jaar tijd en spreekt van een 'omslagpunt'. In de regio's IJmond, Groot-Amsterdam en Haarlem daalden de prijzen het hardst, zo een 9 procent lager dan een jaar eerder. 

De NVM meldt dat de gemiddelde verkoopprijs van een bestaande woning de laatste drie maanden van 2022 op 407.000 euro lag, zo een 20.000 euro lager dan een kwartaal eerder. Volgens woordvoerder Marc van Lee loopt de schaarste op de woningmarkt van vorig jaar weer wat terug en koersen we weer op een wat 'gezondere woningmarkt'. 

Hij geeft hiervoor de stijging van de energieprijzen, de hoge inflatie en gestegen hypotheekrente als verklaring. "Deze combinatie van factoren maakt dat woningkopers wat minder snel én hoog bieden dan voorheen. Op deze manier komen vraag en aanbod iets dichter bij elkaar."

Regio's Amsterdam, IJmond en Haarlem

De meeste gemeenten in Noord-Holland komen overeen met de landelijke gemiddelde daling. Behalve de regio's Groot-Amsterdam, IJmond en Haarlem, daar is de stijging het sterkst met zo een 9%. Makelaar in de regio Amstelland Chris van Zantwijk bevestigt dit beeld. Volgens hem worden de steden zelf iets minder hoog gewaardeerd, maar de buitengebieden des te meer. Chris ziet het zelf als een bijeffect van corona: "Mensen kiezen bewust voor meer (buiten)ruimte. Zo heeft thuiswerken een grote vlucht genomen. De dalingen in de steden zijn voor een groot gedeelte vanwege die reden verklaarbaar."

Ruimer woningaanbod

In de regio 't Gooi lijkt de verhitte huizenmarkt ook wat af te koelen. Door de ruimte op de woningmarkt vorig kwartaal steeg het woningaanbod met 14%. Zo kostte een huis in Hilversum in de laatste maanden van 2022 gemiddeld 490.000 euro, een daling van 3% ten opzichte van 2021 waar kopers een bedrag van 495.000 euro voor huis betaalden. 

Ook in de rest van de provincie nemen de huizenprijzen af. Zie onderstaand kaartje voor de exacte informatie per regio.  

Starters

Het nieuws dat de gemiddelde verkoopprijzen van woningen dalen zal voor starters nog niet veel zoden aan de dijk zetten. Marc van Lee: "Als starter is de gemiddelde woningprijs van 407.000 euro alsnog enorm veel geld. Zij zullen nog steeds veel geld moeten verdienen om voor een dergelijke woning in aanmerking te komen." Hoewel de stijgende hypotheekrente zorgt voor lagere woningprijzen, maakt de stijging het voor starters juist lastiger om in aanmerking te komen voor een hypotheek.  

Ook makelaar Chris van Zantwijk ziet in zijn regio Amstelland nog geen licht aan het einde van de tunnel voor starters: "Voor de starter is er niks te vieren. De gemiddelde woningprijs daling staat niet in verhouding tot de stijging van de hypotheekrente." 

Vakantie in eigen land wint voor het tweede jaar achter elkaar aan populariteit, zo blijkt uit woensdag gepubliceerde cijfers. En dan staat onze provincie ook nog op nummer drie van populairste provincies bij de Nederlandse toerist. Dan kun je naar Volendam of Zandvoort, maar als je de drommen buitenlandse gasten wil vermijden, kun je beter naar deze onontdekte pareltjes gaan.

De Velsense reisblogster Janna Kamphof heeft een antwoord op die vraag. Zij was ambassadeur van Noord-Holland voor de campagne #hiermoetjezijn. Die campagne werd op touw gezet tijdens de coronacrisis, om mensen ten tijde van reisbeperkingen te wijzen op de pracht van ons eigen land.

Daarom ging zij ging op zoek naar de mooiste, nog niet zo bekende plekjes en uitjes. "Ik kwam er al snel achter hoe veel vette dingen je hier kan doen. Ik was verrast."

Voor NH Nieuws zet zij een aantal van haar bijzonderste bevindingen op een rij, onderverdeeld in drie categorieën: steden, strandbezoek en eropuit. 

Stadjes

Wie graag een idyllische plaats wil bezoeken in Noord-Holland, kan het beste beginnen in Oud-Velsen. "Dat is hoe Velsen er vroeger uitzag, voordat een deel van het dorp moest wijken voor het Noordzeekanaal." Het lijkt op een museumdorp, maar dat is het absoluut niet. "Er wonen gewoon nog mensen, maar het is niet druk. Het voelt daar echt alsof je een paar eeuwen terug gaat in de tijd."

Medemblik is ook zeker een bezoekje waard, volgens de reisblogster. "Dat ademt de Gouden Eeuw. En de ligging is prachtig, zo aan het IJsselmeer." Ze heeft een bijzondere tip voor als je door het oude centrum loopt: "Kijk vooral omhoog, naar de gevels en gevelstenen van de huizen. Dat vertelt je veel over de geschiedenis van de stad."

Tekst gaat door onder de foto.

Strand en zee

Mensen zullen misschien niet meteen denken aan het strand van IJmuiden als ze naar de zee willen, omdat het onder de rook van Tata Steel ligt. Maar het heeft veel te bieden, volgens Kamphof. "Zeker als je van actief zijn houdt. Het is een heel breed strand en daarom kan je daar als een van de weinige plekken in Nederland blokarten. Daarnaast is het ook echt een stoer strand, met de haven en fabrieken op de achtergrond."

En dan de Noordkop, het gebied tussen Alkmaar en Den Helder. "Het Waddenbelevingspunt in Den Oever is heel bijzonder." Bij dat punt heb je uitzicht over natuurgebied ’t Schor, het voormalige eiland Wieringen, de Afsluitdijk, de haven van Den Oever en de Leidam, waar de grootste kolonie lepelaars van Europa leeft. "Ik vond het heel verrassend, omdat je in die regio veel verschillende dingen kan zien."

Tekst gaat door onder de foto.

Actief

Als je door een mooi natuurgebied wil wandelen, kan je terecht in Buitenplaats Elswout bij Overveen. Dat is onderdeel van het Natura 2000 gebied Nationaal Park Zuid-Kennemerland. "De buitenplaats is vroeger aangelegd door rijke Amsterdamse kooplieden. De Orangerie werd vroeger gebruikt als wintertuin en is nu een feestlocatie. Verder kan je in Elswout heel goed wandelen, bijvoorbeeld over de kleine houten bruggetjes."

Tot slot heeft ze nog een tip voor een bijzondere manier om Waterland te ontdekken: met de kano. "Dat heb ik in de winter gedaan en dat was heel mooi. Het bijzondere aan die plek is dat je heel dicht bij Amsterdam bent, maar dat je toch het gevoel hebt dat je midden in de natuur bent. Maak dan ook zeker een stop in het dorp Watergang, dat is heel schattig met zijn kleine bruggetjes. Typisch Hollands."

Zorgen bij de stichting Texels Museum, want het aantal bezoekers is afgelopen jaar gedaald. Dat blijkt onder meer uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Veel Nederlandse musea hebben last van teruglopende bezoekersaantallen. "Er moet dit jaar wel wat gebeuren", zegt de stichting, waaronder Ecomare en museum Kaap Skil vallen.

Alleen de Vuurtoren Texel bij De Cocksdorp heeft afgelopen jaar meer bezoekers gehad. De andere musea van de stichting Texels Museum, zoals De Oudheidskamer in Den Burg, Ecomare bij De Koog en Kaap Skil in Oudeschild liepen achter op cijfers van voorgaande jaren, "Jammer", zegt artistiek directeur Corina Hordijk.  "Het wordt pas echt zorgelijk als de daling een trend wordt."

Oorzaken zijn onder meer de lange lockdown door corona en mogelijk ook omdat potentiële bezoekers minder te besteden hebben door de energiecrisis. Opvallend als je bedenkt dat er jaarlijks meer dan 4 miljoen mensen overnachten op Texel, en daaronder zijn ook veel Nederlandse toeristen. 

"We hebben wel gezien dat de jurk in de nieuwe tentoonstelling met stukken uit het Palmhoutwrak veel extra bezoekers heeft opgeleverd. Dat hopen we vast te houden. En in Ecomare hebben we het vinvisskelet gepresenteerd."

Artistiek directeur Corina Hordijk van de stichting Texels Museum legt in de video uit wat de plannen voor het komende jaar zijn:

De stichting Texels Museum is ondertussen druk bezig met plannen voor het komende jaar om meer bezoekers aan te trekken voor de musea. Corina Hordijk: "Daar hebben we zin in. We gaan ervoor zorgen dat bezoekers van Texel zullen beseffen dat ze niet weg kunnen gaan zonder ten minste één van onze musea te bezoeken. We gaan hier en daar wat opfrissen om herhaalbezoeken ook aantrekkelijker te maken. Verder wachten we het onderzoek af van de Museumvereniging naar wat er nou precies aan de hand is én wat we er aan kunnen doen."

Tata Steel Chess, in de volksmond het schaaktoernooi van Wijk aan Zee, keert terug in zijn oude gedaante. Na twee jaar afwezigheid mogen de amateurschakers namelijk weer meedoen. Daardoor is het evenement weer waarvoor het ooit bedoeld was: een reünie van huis-, tuin- en keukenschakers. Door corona kwamen twee edities achter elkaar alleen de grootmeesters in actie.

Het is bijzonder dat jaarlijks grootmeesters als Magnus Carlsen, Fabiano Caruana, Wesly So en Ding Liren naar sporthal De Moriaan komen. Toch dankt het toernooi zijn faam meer aan de aanwezigheid van honderden recreanten, die in dezelfde hal als de profs hun partijen spelen. 

Dan kan het zo maar gebeuren dat Ronald Hoekstra van schaakclub Santpoort op een paar meter afstand van wereldkampioen Magnus Carlsen zijn partij speelt.

Hoekstra is daar overigens nog maar nauwelijks van onder de indruk. De Haarlemmer staat op het punt voor de 38ste keer mee te doen en zat al zo vaak vlak bij de Noor. Meer dan het zien van de achtvoudig winnaar van het toernooi, verheugt Hoekstra zich op het begroeten van zijn oude schaakmaten.  

Tekst gaat door onder de video.

Hoekstra: "Al die bekenden één keer per jaar te zien, is voor mij de charme van het toernooi. Het is één grote reünie. Twee jaar mochten we helaas niet meedoen. Ik sta weer te trappelen."

Hoekstra gaat niet alléén voor de gezelligheid naar Wijk aan Zee. Het schaken staat bij hem op één. "Ik probeer er elke keer weer het beste van te maken. Ik speel om te winnen. Ik heb de laatste vier jaar maar twee remises gespeeld. Daarmee wil ik aangeven dat ik altijd speel om te winnen. Ik heb het liefst dat het bord in brand staat: dat je niet weet of je je aandacht aan de linker- of aan de rechterkant moet geven." 

Vrijdagavond is de loting voor de grootmeesters. Zaterdag worden de eerste partijen gespeeld. Het toernooi duurt tot en met 29 januari. 

Dertig jaar lang staan René en Paola Stam vol passie achter de toonbank van hun snackhuis De Poort. Maar: het laatste jaar is ingegaan. De snackbar die zich tot buurthuis van Hoorn-Noord verheven heeft, breidt er een eind aan. "Het is goed zo, we krijgen een stuk privé terug en de jaren beginnen nu toch wel te tellen."

Het is 23 januari 1992 als de deuren van De Poort voor het eerst opengaan. Aan de Koepoortsweg rollen de warme happen en saladeschotels over de toonbank. Frikandellen, kroketten en het beroemde broodje Panne, met een mexicano en zigeunersaus als hoofdingrediënten. Paola: "Verzonnen met onze neef, die Pannekeet heette. Zodoende: broodje Panne."

Horecaondernemers René Stam en zijn echtgenoot Paola zagen generaties Horinezen bij hen over de vloer komen. Zowel collega's als klanten. Van opa naar zoon en kleinkinderen.  "We zijn - als ik dat mag zeggen - toch wel een beetje het buurthuis van Hoorn-Noord geworden in die lange tijd", zegt Stam.

"Als we in de gaten hebben dat mensen een kindje hebben gekregen of een huis hebben gekocht, dan verrassen we hen met een flesje wijn of iets anders. Dat is betrokkenheid en waarom we ooit op het logo 'net even anders' hebben gezet. En dat ga ik zeker missen."

'Zijn geen veertig meer' 

Pakweg negen jaar terug opent het stel een brasserie in de binnenstad, toen al met de intentie om de zaak aan de Koepoortsweg te beëindigen. Corona gooide die plannen in de war. "Dat richtte mentaal en financieel schade aan, dat is nu weggewerkt. Dus nu kwam het juiste moment om te stoppen. En we zijn geen veertig meer", grapt Stam. Paola en hij wonen al hun hele leven achter de zaak. "En eerlijk is eerlijk, dan heb je weinig privé." 

"Privé en zakelijk is natuurlijk heel erg verweven in die 30 jaar", vult Paola aan. "Een vriendje van mijn kinderen vertelde we dat we gingen stoppen, die huilde en zei: 'dit is wel mijn jeugd'. Dat vond ik wel heel emotioneel."

Snackinfluencer

De Hoornse 'snackinfluencer' Esmee Veenstra reageert geschrokken. "Ik ben er kapot van. Dit had ik niet verwacht!" Ze stond op het punt om op haar Instagramkanaal een bericht te plaatsen om mensen op te roepen om naar De Poort te gaan voor een snack. “Mensen moeten lekker meer snacken en de lokale ondernemer steunen. Niet altijd maar die goede voornemens in januari."

De keren dat ze bij De Poort at, schreef de zogeheten snackinfluencer een review over de frikandel XXL. “Ik krijg altijd een nostalgisch en fijn gevoel als ik daar een patatje eet.”

De tekst gaat door onder het beeld.

Touwtrekken

Ook trouwe klanten uit Brabant gaan steevast vanuit Friesland op doortocht langs het snackhuis. "Er is ieder jaar een touwtrekwedstrijd in Friesland. Als het afgelopen is, gaat de groep Brabanders stappen in Amsterdam. Ze komen dan steevast ieder jaar hier om te snacken." 

Al bladerend door het fotoboek met daarin de start van het snackhuis, komen de herinneringen boven. De één nog uitzonderlijker dan de ander. Stam: "Er kwam eens een meneer, die wilde kipsaté. Op het moment dat ik het op de bakplaat leg zegt hij: 'geef 'm maar zo hoor, ik eet het zo op'." René was stomverbaasd. "'Ja', zegt hij. 'Een broodje tartaar eet je toch ook rauw? Dus ik eet mijn kipsaté ook zo', dat zijn legendarische momenten." 

Het stoppen van de snackbar is ook het einde van een ander tijdperk, het pand deed namelijk lange tijd dienst als winkel. Na de oorlog zat er een bakkerswinkeltje van Karsten. René: "Dat was een 'droge bakker', hij bakte niet, maar verkocht het alleen. In de bakkerij werkte meneer Doffer, die het later overgenomen heeft en er een gerenommeerde ijssalon van maakte". En die trend zette door. "Een medewerker van de ijssalon maakte er uiteindelijk snackbar Dol van. Na een tijd van verhuur aan de familie Bakker, namen wij het stokje in 1992 over."

Over één jaar heeft het stel voor het eerst een eigen voordeur en wordt het gebouw verbouwd tot woonhuis. René ziet het al voor zich. "Dan hangt er ineens een naambordje met Stam erop."

Voorlopig kunnen klanten dit jaar nog genieten van de vertrouwde menukaart en de lekkernijen van 'truffelkoningin' Paola. In het najaar komt er nog een reünie voor alle (oud-)collega's. En er komt nog een speciale actie. "We gaan iedere maand aftellen, op posters komt het te staan. Met klassiekers van het menu. Terug naar vroeger, met de prijzen van vroeger." 

‘Verlies elkaar niet als polarisatie dichterbij komt’. In een nieuwe campagne biedt de stichting SIRE twaalf manieren om elkaar niet kwijt te raken tijdens hoogoplopende discussies. Het doel: de scherpe randjes afvijlen van het gekissebis over gevoelige onderwerpen. Dat zijn er anno 2023 best veel: Zwarte Piet, corona, het klimaat, White Lives Matter, vaccinaties, boeren, Oekraïne, stikstof, de schoenen van Hugo de Jonge. De lijst is eindeloos.

De Arbeidsinspectie gaat onderzoek doen naar de werkomstandigheden van het cabinepersoneel van KLM, Transavia en Easyjet. Volgens de Vereniging Nederlands Cabinepersoneel (VNC) is het werken aan boord van moderne vliegtuigen als de Boeing 777, 787 en Airbus A330 sterk verslechterd in verhouding tot eerdere toestellen. De bond spreekt van 'intensieve menshouderij' aan boord, door te krappe gangpaden, nauwe stoeltjes voor de bemanning, gammele opstapjes en een 'familietombe' om in te slapen.

Cabinebond VNC vergelijkt de huidige werkomstandigheden met het werken aan boord van de voormalige vloot van KLM. In de inmiddels afgedankte Boeing 747's en MD-11's hadden stewards, stewardessen en pursers veel meer ruimte in de gangpaden, op de stoelen bedoeld voor de start en landing, in de keukens en in de slaapruimtes voor de bemanning.

In de moderne vloot van de luchtvaartmaatschappij spreekt de bond over onwerkbare situaties die ze vergelijkt met 'intensieve menshouderij' aan boord. "Dit terwijl er wel normen zijn voor het vervoer van levende dieren", stelt VNC. Het cabinepersoneel is bijvoorbeeld de krappe gangpaden zat: "Waar je zijwaarts lopend als een krabbetje doorheen moet om voor ons en de passagiers ongewenst fysiek contact te voorkomen."

Slapen in een familietombe

Bij het starten en landen zitten de stewardessen op stoelen die zo dicht op elkaar staan, dat ze met hun knieën tegen elkaar aan zitten. De bond vindt de keuken te klein en hekelt de 'gammele opstapjes' om bij de hoge keukenkastjes te komen. Over de slaapruimtes wordt ook geklaagd: die worden vergeleken met familietombes, graven waarin meerdere dode familieleden worden begraven. Het betreden en verlaten van die slaapruimtes zou ook moeilijk zijn vanwege de beperkte ruimte.

Het gebrek aan ruimte bemoeilijkt niet alleen het werk, maar kan ook aanzetten tot (meer) agressie aan boord, waarschuwt VNC: "Bij passagiers onderling maar ook richting het cabinepersoneel."

Voorzitter Chris van Elswijk van VNC laat NH Nieuws weten dat er lang is aangedrongen bij het ministerie van Sociale Zaken en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) voor een onderzoek. Binnenkort komen er inspecteurs van de Arbeidsinspectie naar Schiphol om de werkomstandigheden in de vliegtuigen te beoordelen.

Extra stoelrij

Van Elswijk zegt te begrijpen dat personeel vrijwillig voor dit werk kiest, maar dat luchtvaartmaatschappijen ook gewoon aan de Arbowet moeten voldoen. Toch kiezen die liever voor een extra rij stoelen, ten koste van de werkruimte voor de crew.

Ruzie over wc's

De bond en de luchtvaartmaatschappijen liggen vaker overhoop over de indeling van de vliegtuigen. KLM beknibbelt liever ook op het aantal wc's in de toekomstige Airbus A320- en A321neo-vloot, zodat er meer stoelen geplaatst kunnen worden. Met Transavia was er ruzie over de locatie van de wc's in de nieuwe vliegtuigen. Transavia wilde die eerst in de keukens plaatsen, maar het cabinepersoneel was bezorgd over hygiëne, corona en agressieve passagiers.

KLM wil niet reageren en verwijst naar de Nederlandse Arbeidsinpectie.

Hoe zo'n 'familietombe' eruit ziet, kun je bekijken in deze aflevering van Airtime uit 2017 in een toestel van Garuda Indonesia op Schiphol.

"Het spookdorp Lisserbroek hoort eigenlijk bij Lisse", vertelt een man die nét de noodbrug over de Ringvaart is overgestoken. Het ponton is aangelegd zodat, ondanks werkzaamheden aan de Lisserbrug, inwoners van beide dorpen het kanaal kunnen oversteken. En dat is geen overbodige luxe: veel mensen zijn afhankelijk van deze oeververbinding.

"Als je in Lisserbroek woont is het dorpshart van Lisse heel belangrijk. In Lisserbroek zijn geen winkels dus je doet je boodschappen aan de overkant, maar je gaat er bijvoorbeeld ook naar de tandarts", vertelt een andere gebruiker van het ponton over de Ringvaart. 

Een andere voorbijganger vult aan: "Je moet voor de dokter naar Lisse en voor de supermarkten. Maar ook de kinderen uit Lisserbroek zijn wat betreft hun middelbare school aangewezen op de overkant."

Bekijk hier de gesprekken met inwoners van Lisse en Lisserbroek: 

Lisserbroekers zijn niet altijd zo afhankelijk geweest van de voorzieningen in het buurdorp. "Vroeger zat er niet alleen een supermarkt in Lisserbroek, er waren hier verschillende kruidenierswinkels, cafés en bakkers", vertelt Aart Groot, samensteller van het boek 'Zo was het in Lisserbroek' in gesprek met NH Nieuws. 

"De afhankelijkheid is met de jaren gegroeid. De goedkope supermarkten en andere voorzieningen vestigden zich in Lisse en tegen die lage prijzen viel voor de Haarlemmermeerse ondernemers niet op te concurreren. Enkele ondernemers zijn er helemaal mee gestopt, maar sommigen zijn verhuisd naar de overkant", vervolgt hij. 

Basisschool en huisarts verdwenen

Nog steeds verdwijnen voorzieningen uit Lisserbroek. Zo sloot basisschool de Zilvermeeuw vorig jaar de deuren vanwege een tekort aan leerlingen. Huisartsenpraktijk De Gele Lis is sinds corona met haar dependance in het dorp gestopt. 

Toch zijn het niet alleen de Lisserbroekers die baat hebben bij de brug. Kees Baaij runt samen met zijn broer Ad het familiebedrijf Baaij Fresh in het centrum van Lisse. "Wij hebben dagelijks veel klanten uit Lisserbroek", vertelt hij. "Daarom is de brug voor ons ook heel belangrijk. Zij zijn een deel van ons bestaan." 

Veel ondernemers erkennen het belang van de klanten uit Lisserbroek, maar zeggen niet te weten hoe groot die groep is: "Je vraagt niet aan iedereen waar ze vandaan komen. Natuurlijk ken je wel mensen, maar dat geldt lang niet voor iedereen", vertelt de eigenaar van kruidenierswinkel De Haas in de Kanaalstraat. 

Evert Vrijenhoek, voorzitter van ondernemersvereniging Dorpshart Lisse: "We zien Lisserbroek en Lisse als één verzorgingsgebied. Wij maken geen onderscheid. Beide plaatsen liggen natuurlijk wel in andere provincies, maar dat maakt niet uit. De ondernemers beseffen echter wel wat het aandeel van Lisserbroekers is in het winkelcentrum, maar Lissenaren gaan op hun beurt weer graag naar landgoed de Olmenhorst."

Ook de andere kant op 

Voor de dagelijkse gang van zaken is de brug niet alleen voor de inwoners van Lisserbroek essentieel. Ook Lissenaren gebruiken hem regelmatig: "Ik woon in Lisse, maar voor mijn werk moet ik elke dag naar de andere kant van de Ringvaart", vertelt een vrouw. "Ik gebruik de brug twee keer per dag, want ik werk bij een bedrijf aan de Lisserdijk. Ik steek daarom 's ochtends en rond het middaguur over", vertelt een man. "In de zomer is het wel vervelend, dan gaat de brug heel vaak open."

Prijsstijgingen van leveranciers, torenhoge energiekosten én een nijpend tekort aan personeel. Geen gemakkelijke tijden voor de West-Friese horeca. Zeker de komende wintermaanden worden volgens Rob Baltus spannend. "Je gooit niet zomaar je kindje weg."

Hij moet zelf nog even aan het idee wennen. Rob Baltus, van De Nadorst in Blokker, is vanaf volgende week ruim twee weken vrij. Dit door een aantal factoren. "Vooral vanwege het personeel. Die willen we graag behouden en ook zij zijn wel eens toe aan een vakantie. Met meer personeel kun je vakanties opvangen, maar dat gaat nu niet. Dus gaan we dicht. Nu, maar ook in augustus."

Concessies doen

Het gebrek aan personeel is één van de problemen waar de horeca mee worstelt. "Ik heb nog nooit zoveel klussen niet aangenomen als vorig jaar", treurt Baltus. "Omdat we het gewoon niet redden met de mensen die we hebben. Sinds corona zijn we ook op dinsdag en woensdag dicht. Je moet concessies doen, ook al doet het pijn."  

Baltus is ook regiovoorzitter van Koninklijke Horeca Nederland. Hij ziet om zich heen dat steeds meer bedrijven het lastig hebben. "Leveranciers verhogen de prijzen, salarissen zijn gestegen en dan hebben we de energieprijzen nog. Het is voor veel bedrijven vechten om het hoofd boven water te houden."

In Hoorn en Enkhuizen zijn al enkele bedrijven gestopt. "Zeker de wat oudere ondernemers stoppen er eerder dan gepland mee", weet Baltus. "Als jij 60 bent en je stort al een half jaar je pensioengeld in de zaak, dan houdt het een keer op."

Maar hij ziet ook een sterkte overlevingsdrang in de sector. "Die ondernemingen worden gezien als het kindje. En die spoel je niet zomaar met het badwater weg. Het is je eer te na om failliet te gaan. Eerder wordt een oom gevraagd om nog eens 50 duizend euro te lenen, zodat ze weer door kunnen. Dat zie je veel gebeuren." 

Andere bedrijven kiezen ervoor om langere tijd dicht te gaan, zoals 't Ankertje in Enkhuizen. Zij houden van oktober tot 1 april de deuren gesloten. "Zo heb je in ieder geval weinig kosten, qua personeel en energie. En als je jezelf dan ergens anders kunt verhuren, kan dat een goede optie zijn", vindt Baltus. 

Frank Wisse bezit in Hoorn meerdere horecapanden. Ook hij ziet de zorgen om zich heen. "Heineken verhoogt de bierprijs 'even' met 10 procent, en vorig jaar al met 5 procent. Ja, zo blijf je wel de rijkste persoon van Nederland", klinkt het cynisch. 

Maar het bier is niet de enige factor. En volgt een kleine opsomming: "Waterschapsbelasting, huur, personeelskosten, de prijzen van de overige leveranciers: het stijgt allemaal. Het is allemaal nogal wat. Dan ontkom je als ondernemer niet aan prijsstijgingen, hoe vervelend het ook is. Al kunnen we het nooit helemaal doorbereken aan de klant. Een biertje 5 euro maken? In de grote steden is dat al het geval, maar in Hoorn? Dan komt er niemand meer." 

Spannend

De komende twee wintermaanden worden nog spannend voor de horecabranche, weet Baltus. "De koude week in december heeft veel ondernemers pijn gedaan. Waar ze normaal 3.000 euro per maand aan energie kwijt waren, was dit nu soms wel 7.000 euro. Alleen om de tent warm te stoken. Dus ga maar na als er nog een échte vorstperiode komt." 

Grote prijsstijgingen, energiekosten die uit het pan rijzen én een schreeuwend tekort aan personeel. Toch blijven Wisse en Baltus rustig. "Ach, er komen ook vast wel weer betere tijden", zegt Wisse nuchter. Baltus: "Vorig jaar hebben we een heel goed terrasseizoen gedraaid. Als de zon eenmaal gaat schijnen, gaat de kassa voor heel veel bedrijven weer draaien."

Het Tata Steel-schaaktoernooi neemt maatregelen om te voorkomen dat de deelnemers vals spelen. De zetten verschijnen met een kwartier vertraging op het internet, de grootmeesters worden bij binnenkomst gescand, er wordt een extra arbiter ingezet om onregelmatigheden te voorkomen én toeschouwers in de zaal mogen geen gebruik maken van hun mobiele telefoon. Foto's maken is verboden. Het toernooi in Wijk aan Zee begint komend weekeinde. 

Toernooi-directeur Jeroen van den Berg noemt de maatregelen 'noodzakelijk' na de verdachtmaking van wereldkampioen Magnus Carlsen aan het adres van Hans Niemann uit de Verenigde Staten. Carlsen, achtvoudig winnaar in Wijk aan Zee, verliet in september van het vorig jaar een toernooi in Saint Louis nadat hij had verloren van Niemann. Ook brak hij een online-partij tegen de Amerikaan al na één zet af. Hij beschuldigde zijn tegenstander van vals spel. Nieman zou mogelijk via apparatuur die hij naar binnen had gesmokkeld in contact hebben gestaan met een secondant die hem adviezen gaf. Nieman nam de beschuldigingen hoog op. Hij spant een rechtszaak aan tegen de Noor. Niemann eist onder meer een schadevergoeding van 100 miljoen dollar.

Geen bewijs 

Hoewel er geen bewijs is dat de Amerikaan een bedrieger is, wil Tata Steel Chess 'niet naïef' zijn. Jeroen van den Berg: "We zijn niet het eerste toernooi dat maatregelen neemt. Willen we ons toernooi serieus blijven nemen, dan ontkomen we er niet aan."  Nieman doet overigens niet mee aan het 85ste toernooi in Wijk aan Zee. Dat heeft volgens Van den Berg niets te maken met de mogelijke consequentie dat Magnus Carlsen dan zou afzien van deelname. "Dat is speculeren. Daar doe ik niet aan mee. Wij hebben gekozen voor andere spelers (uit Duitsland, Oezbekistan en India) die misschien nog wel sterker zijn dan Niemann. Voor mij zijn er dus andere redenen hem niet uit te nodigen. 

Het toernooi, traditiegetrouw in De Moriaan, is voor het eerst sinds twee jaar ook weer opengesteld voor amateurschakers. Door corona kwamen  de laatste twee edities alleen de grootmeesters en de challengers in actie. 

De tijd van last minute boeken lijkt voorbij. Verschillende onderzoeken en data van reisbedrijven laten zien dat de Nederlander weer ver van te voren de vakantie boekt, waarmee wordt gebroken met een coronatrend.

Voor het eerst waren de ouders van schaatser Merijn Scheperkamp aanwezig bij een wedstrijd waar hij kans maakte op een grote titel. Zij hadden geen twijfels of hun zoon de prijs zou winnen: "Ik voelde dat het ging gebeuren", zegt zijn vader trots. Merijn kroonde zich een paar dagen geleden tot Europees kampioen sprint in Noorwegen.

"Het is zo bijzonder dat je dit kan meemaken na die coronatijd als familie", zegt moeder Engelien tegen NH Nieuws. Het was de afgelopen jaren namelijk niet mogelijk voor de familie om de wedstrijden van hun zoon bij te wonen. Daarom ging de hele familie deze keer mee, waaronder ook zijn zus Floor.

Enorm trots

De wedstrijden van de afgelopen dagen werden op de voet gevolgd door de ouders. Toen hun zoon de Europese titel te pakken had, werden de trotse ouders dan ook erg emotioneel. "Ik kreeg tranen in mijn ogen", vertelt vader Marcel. "En ook nu krijg ik er weer kippenvel van." Volgens zijn moeder zijn de presentaties van hun zoon bijzonder te noemen. "Dat je 22 bent en kampioen sprint bent. Ik vind het gewoon heel erg knap wat hij heeft gedaan,"

"Onze verwachtingen voor dit EK waren sowieso een podium, maar Merijn ging voor goud en dat is gelukt", zegt Marcel. Merijn wil verder en hoopt op een nieuwe kans bij de Olympische Spelen in Milaan in 2026. "Ja daar gaat iedere topsporter voor dat is wel waar je voor wilt gaan", zegt zijn moeder.

Op dit moment is het 22-jarige talent onderweg naar een trainingskamp in Italië.

Vorig jaar kochten 25 miljoen mensen een filmkaartje, een stijging van 75 procent vergeleken met 2021. Dat blijkt uit cijfers die de bioscoop­branche dinsdag bekendmaakte

Voor het eerst sinds oktober stijgt het aantal mensen dat een herhaalprik tegen het coronavirus haalt. In de afgelopen week hebben bijna 50.000 mensen de extra inenting laten zetten, tegen ruim 28.000 in de week ervoor. Vooral bij mensen van 50 tot 85 jaar stijgt de opkomst.

Negen niet-urgente operaties van vandaag en morgen van het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk zijn uitgesteld. Er zijn te weinig bedden beschikbaar voor de patiënten. Donderdag zouden de problemen weer opgelost moeten zijn. Patiënt Siem baalt dat zijn maagverkleiningsoperatie vandaag niet doorgaat: "Je werkt er toch naartoe."

Er zijn niet genoeg bedden beschikbaar omdat er te veel patiënten in het ziekenhuis liggen met corona of andere luchtwegaandoeningen, en veel patiënten moet langer dan gemiddeld wachten op een plek in een verzorgingstehuis. 

Alleen niet-urgente operaties zijn uitgesteld. Het ziekenhuis hoopt dat er voor overmorgen niemand afgebeld hoeft te worden: "We kunnen nog niet zeggen of donderdag ook minder operaties plaatshebben. Vooralsnog niet en hopelijk blijft dat zo."

Vorige week tijdens een ICT-storing werden er 12 operaties in het RKZ uitgesteld, en gingen er 11 nog wel door.

Crashdieet

Siem* werd gisteren gebeld door het ziekenhuis: zijn maagverkleiningsoperatie van vandaag om half twee kon niet doorgaan. En één van zijn 'lotgenoten, om het zo maar te zeggen', kreeg dezelfde boodschap te horen. 23 januari of later zijn zij weer aan de beurt, heeft het ziekenhuis hem gezegd.

Best vervelend, omdat aan zo'n operatie veertien dagen 'crashdieet' vooraf gaan, zoals hij het zelf noemt. "Ik heb twee weken shakies gehad. Die beker was morgen ritueel de prullenbak in verdwenen. Nu moet-ie toch nog terug de kast in. Vandaag heb ik gezondigd, hoor, straks ben ik weer twee weken bezig." 

*Siem is niet zijn echte naam. Die is bij de redactie bekend.

De liefde voor de boom leeft weer op: het is goed voor de biodiversiteit, het klimaat en het helpt bij het vergroenen van een gemeente. Ook het verzet tegen de bomenkap groeit en buurtinitiatieven schieten als 'bomen' uit de grond. Hoe is de situatie in West-Friesland? NH Nieuws maakt de bomenbalans op.

Het is nu nog een leeg weiland, omringd door de kerktoren, het pompstation en de waterzuiveringsinstallatie. Dat beeld is over twee jaar wel anders. Door het buurtinitiatief Groener Ursem worden er over twee jaar op dezelfde plek zo'n 2.000 bomen geplant. Een 'dorpsbos' wordt dat ook wel genoemd.

De uitgesproken steun is nog maar het begin: er is nog een lange weg te gaan. In 2017 werd het gemis van een bos in Ursem al kenbaar gemaakt. "De eerste bomen worden pas in 2024 of 2025 geplant. Je moet een lange adem hebben: we zijn er al 5 jaar mee bezig. De vrijwilligers zijn gelukkig ontzettend fanatiek en vasthoudend", zegt Karin van der Gaast, één van de vrijwilligers bij Groener Ursem.

"Ze kunnen er hardlopen, de hond uitlaten, recreëren en buitenspelen. Er komt ook een natuurspeeltuin." Het komt overigens niet volledig uit de lucht vallen. De dorpsbossen in Avenhorn en Berkhout laten zien hoe groot de behoefte hieraan is. "Maar dat komt ook door de hele coronaperiode. Iedereen ging massaal naar buiten, zoals wandelen, fietsen en hardlopen."

Het gaat inmiddels als een lopend vuurtje. Ook Spierdijk heeft inmiddels deze wens uitgesproken. Die willen een dorpsbos om de nieuwbouwwijk Spierland te kunnen compenseren. 

Multifunctioneel

Voordat er überhaupt sprake was van een dorpsbos, ging het buurtinitiatief eerst wensen ophalen. Ook kon het plan op voldoende steun rekenen: bijna 90 procent van de omwonenden ziet het zitten. "We zijn bij iedereen langs geweest om hun meningen op te halen", blikt Van der Gaast terug. Twee wensen liggen min of meer vast: het huttendorp en de plaatselijke ijsbaan krijgen hier een vaste stek. Verder wordt er een oude watergang in ere hersteld. Die moet de ijsbaan voorzien van water tijdens de wintermaanden. "Er had al geschaatst kunnen worden", zegt ze lachend.

Ook de privacy van de omgeving werd onder de loep genomen. "Omwonenden waren eerst bang dat het bos te dicht op hun tuin zou komen. Maar een sloot van zes meter, een bloemenrand en struiken zorgen voor een extra buffer. Dan begint het bos pas", benadrukt Van der Gaast. "Er komen fruitbomen en een trimbaan, Ook krijgt het bos een educatief jasje: er komen bordjes te staan die aangeven waarom deze boom hier is geplant. We hebben er heel veel zin in. Ursem is hier echt aan toe. Het versterkt ook het dorpsgevoel."

Waterschap geeft stokje door

Vorig jaar beheerde Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) nog zo'n 27.000 bomen langs de wegen. Begin dit jaar heeft het waterschap de wegen aan de West-Friese gemeenten overgedragen. Hoorn nam twee jaar geleden al het stokje over, nu volgt de rest. "Een exacte aantal is niet te geven. Dit omdat er - as we speak - wel eens bomen vervallen, of omdat we een rij moeten weghalen na een zware storm en er niet snel herplant kan worden", legt Marko Cortel uit. Deze 'locaties' legt het waterschap vast, zodat ze niet worden vergeten. "Het schommelt heen en weer op. Bij ons is het uitgangspunt: boom eruit, boom erin. Maar omdat het plantseizoen pas in de herfst/begin winter is, lopen we achter de feiten aan. Zo worden bomen die in de februaristormen moesten wijken, nu pas herplant." Om die reden worden er in de winter zo'n 1.700 nieuwe bomen geplant in West-Friesland. "We willen het areaal zo compleet mogelijk overdragen aan de gemeenten."

1.100 bomen erbij na 'drielingstorm' en ziektes

Ook de gemeenten geven aan dat ze nog een inhaalslag moeten maken na de 'drielingstorm' en gevreesde iepenziekte, een veel voorkomende ziekte in West-Friesland. Hoewel Medemblik al 100 bomen heeft teruggeplant, laat een woordvoerder weten dat er bomen tussen zaten die niet meer te herplanten waren. "We hebben een herplantplicht en dat doen we als het kan en anders compenseren we dat elders." In Opmeer (70), Stede Broec (194), Enkhuizen (108), Koggenland (27), Hoorn (200) en Drechterland (407) hebben wél alle gekapte bomen een nieuw plekje gekregen.

Reizigers die vanuit China naar Nederland komen, hebben vanaf dinsdag een negatieve coronatest nodig. Vorige week besloot zorgminister Ernst Kuipers daartoe, nadat andere Europese lidstaten soortgelijke maatregelen hadden genomen. Het land kampt met een grote corona-uitbraak.

De burgemeester van Maastricht hield een nieuwjaarstoespraak. Die subcategorie toespraken hoort doorgaans niet tot de spannendste. Je hoort, zeker na twee coronajaren, iets te zeggen over weer samen kunnen zijn, te wijzen op de huidige ellende in de wereld (of althans een deel ervan, anders duurt zo’n toespraak drie uur), te besluiten met een positief voornemen (goed voor elkaar zorgen, of woorden van die strekking) en er een typisch lokale uitdrukking in te gooien. In Maastricht dus haw pin, een tekst die in coronatijd op menig raam van huizen en winkels hing en die ik twee keer aan vrienden uit de Randstad moest uitleggen: nee, dat betekende niet dat je hier kunt pinnen.

Het aantal leegstaande winkelpanden in Limburg neemt af en zit weer op het niveau van voor de coronacrisis. Dat zegt marktonderzoeker Locatus die juist meer leegstand had verwacht als gevolg van onder meer personeelstekorten en de opgelopen inflatie.

Tijdens corona gingen meer mensen dood dan normaal. Een open deur, zou je zeggen, maar omdat er toch eigenlijk best wel heel veel meer mensen doodgingen dan normaal, heeft het kabinet nu toch maar besloten om die oversterfte eens te laten onderzoeken. Niet door één partij, o nee. Ook niet door twee of drie, kom nou. Vijf? Welnee.

Het aantal reizigers dat vorig jaar via Schiphol vloog is verdubbeld ten opzichte van 2021. In 2022 telde de luchthaven 52.5 miljoen vertrekkende, aankomende en overstappende passagiers. In coronajaar 2021 bleef het aantal reizigers beperkt tot 25.5 miljoen. Vooral in het eerste half jaar van 2022 werd duidelijk dat Schiphol slecht voorbereid was op de drukte. De grote vliegbehoefte in combinatie met het gebrek aan personeel zorgde vanaf de meivakantie voor maandenlange chaos met lange wachtrijen op de luchthaven. 

Veel reizigers grepen het einde van alle coronamaatregelen aan om na meer dan twee jaar een vliegvakantie te boeken. In het eerste half jaar van 2022 zag Schiphol het aantal reizigers met maar liefst 324 procent groeien, ten opzichte van het jaar ervoor. Ondanks waarschuwingen vanuit de Tweede Kamer en de vakbonden over een tekort aan personeel om de drukte het hoofd te bieden, werd de luchthaven overrompeld door de grote vraag naar vliegreizen.

De grote chaos met lange wachtrijen bij de beveiliging die volgde, wijdt Schiphol voornamelijk aan de grote personeelstekorten op de luchthaven en niet aan de eigen tekortkomingen. Bij het bekendmaken van deze cijfers, wordt geen woord gerept over het mismanagement van de directie. Toch bleek Schiphol-topman Dick Benschop niet opgewassen tegen de aanhoudende chaos, die in september aangekondigde op te stappen. Inmiddels is Benschop opgevolgd door Ruud Sondag.

Uitpuilende vertrekhallen

Op Schiphol geldt nog steeds een beperking in het aantal vertrekkende passagiers en vluchten om uitpuilende vertrekhallen zoveel mogelijk te voorkomen. Die noodmaatregel is vorig jaar zomer ingegaan en geldt vooralsnog tot eind maart. Volgende week maakt Schiphol bekend of er genoeg personeel is geworven om vanaf april de beperking te kunnen afschaffen.

Ondanks de verdubbeling van het aantal passagiers in 2022 is Schiphol nog niet op het oude niveau van 2019. In dat jaar handelde 71.1 miljoen passagiers en 497.000 vluchten af. In 2022 waren er 397.646 vluchten op Schiphol. Eind dit jaar kan dat aantal oplopen tot 485.000 vluchten. Daarna moet Schiphol het aantal vluchten terugbrengen naar 440.000.

Thailand heeft de coronamaatregelen die dit weekend werden aangekondigd alweer geschrapt. Dit zegt de Thaise minister van Volksgezondheid Anutin Charnvirakul. Zaterdag kondigde de Thaise luchtvaartautoriteit nog aan dat reizigers een bewijs van vaccinatie moesten leveren. Die verplichting komt te vervallen.